Inżynier budownictwa: zawód przyszłości. Jak zachęcić młodych do pracy w sektorze budowlanym - komentuje Agnieszka Szczepanek-Moskal

Obecnie branża budowlana zmaga się z deficytem kadry inżynierskiej.

Wg Polskiej Izby Inżynierów Budownictwa za 10 lat w Polsce może zabraknąć nawet kilkunastu tysięcy inżynierów. Starsi wiekiem specjaliści będą systematycznie odchodzić na emerytury i pojawi się realny problem z wypełnieniem luki pokoleniowej.

Prognozowany przez Główny Urząd Statystyczny niż demograficzny (do 2060 roku liczba ludności w Polsce ma spaść według scenariusza bazowego do 30,4 mln osób) przełoży się na dużo mniejszą liczbę studentów i absolwentów, w tym absolwentów uczelni technicznych z dyplomem inżyniera.

Wyraźny spadek liczby absolwentów Budownictwa

Niestety studia techniczne wybiera coraz mniej kandydatów.

Dla całej dziedziny nauk inżynieryjnych i technicznych nie są to jeszcze spadki drastyczne. Ale już na kierunku Budownictwo, który jest kluczowy dla branży budowlanej, liczba absolwentów w ciągu ostatnich pięciu lat spadła o 40%, a w stosunku do wyjątkowo dobrego 2016 roku aż o 64%.

Zjawisko drop-outu, czyli rezygnacji ze studiów przed uzyskaniem dyplomu, w najwyższym stopniu dotyczy kierunków ścisłych i techniczne, bo aż 51%.

Coraz mniej osób kończących studia pierwszego stopnia - kontynuuje kształcenie na studiach drugiego stopnia.

Kluczowe stają się więc pytania:

• Jak zapewnić kadrę inżynierską na kolejne lata?
• Jak zwiększyć zainteresowanie studiami technicznymi?
• W jaki sposób zachęcić młodych ludzi do pracy w sektorze budowlanym?

Zmiana wizerunku branży budowlanej

W pierwszej kolejności należy odejść od postrzegania inżyniera budownictwa przez pryzmat pracy fizycznej na placu budowy.

Musimy pokazać kandydatom na studia, że sektor budowlany to także nowoczesne zaawansowane technologie:

• projektowanie z wykorzystaniem technologii BIM
• sztuczna inteligencja pomocna przy planowaniu, projektowaniu, optymalizacji kosztów, zarządzaniu ryzykiem, poprawie bezpieczeństwa
• drony służące do pomiarów terenu i nadzorowania prac w trudno dostępnych miejscach
• druk 3D
• automatyzacja i robotyzacja
• nowoczesna prefabrykacja
• informatyczne wsparcie budownictwa
• cyfryzacja procesów i zaawansowana analiza danych
• technologie zdalnego monitorowania i kontroli, pozwalające na śledzenie postępów pracy czy stanu maszyn z dowolnego miejsca.

Aby poruszyć wyobraźnię młodego człowieka, warto przedstawić ciekawe przykłady.

Jeśli mówimy o technologii BIM, pokażmy wybitne projekty realizowane z wykorzystaniem Building Information Modeling, np. Orientarium w Łodzi.

Gdy mówimy o druku 3D, zobrazujmy to przykładem osiedla 100 domów w Teksasie, wydrukowanych przez firmę ICON.

Pokazujmy nowinki technologiczne, im bardziej intrygujące tym lepiej. Przykładem może być innowacyjny system gospodarowania odpadami w Bergen. Podziemna sieć stworzona przez Norwegów zasysa odpady i transportuje je bezpośrednio do zakładów przetwarzania. Dzięki temu zniknęły z ulic kontenery, pozbyto się gryzoni, wyeliminowano uciążliwe zapachy, a miasto pozostaje czyste.

Jak promować studia techniczne wśród młodych ludzi?

Musimy pamiętać, że chcemy dotrzeć do młodych osób z pokolenia Z oraz kolejnej generacji Alfa. Oni nie znają świata bez Internetu, smartfonów, social mediów i aplikacji. Polegają na technologii, chętnie korzystają z wszelkich programów usprawniających pracę. Dbają także o ekologię i cenią firmy zaangażowane społecznie. Dlatego warto odwoływać się do wartości i oczekiwań tego pokolenia.

Należy pokazać kandydatom na studia, że praca w branży budowlanej to:

• stabilne zatrudnienie
• możliwości rozwoju
• przyzwoite wynagrodzenie
• wykorzystywanie w pracy nowoczesnych technologii
• dbałość o planetę i ograniczanie emisji CO2 dzięki materiałom niskoemisyjnym.

Młodzi ludzie muszą mieć poczucie, że jako inżynierowie budownictwa będą tworzyć realne, trwałe rozwiązania, które poprawiają jakość życia zwykłych ludzi.

Zadbajmy o prestiż inżynieria budownictwa

W tworzeniu przekazu promującego branżę budowlaną warto przedstawić sylwetki inżynierów budownictwa, jako swoistych ambasadorów zawodu.

To mogą być topowi managerowie, młodzi prezesi, jak również historie sukcesu niższych rangą specjalistów, ekspertów w branży: betonowej, cementowej, kruszywowej, domieszkowej, prefabrykacyjnej czy laboratoryjnej.

Najlepiej zrobić to poprzez krótkie, dobrze zmontowane filmiki, pokazujące w atrakcyjny sposób pracę inżyniera budownictwa: wymagające projekty, trudne decyzje, wyjątkowe sukcesy i osiągnięcia.

Inżynier budownictwa byłby swoistą odmianą influencera, promującym branżę budowlaną.

Przekaz promocyjny skierowany do młodszych uczniów

Utarło się przez lata, że większość działań promocyjnych uczelni (Targi Edukacyjne, Drzwi otwarte, aktywność w social mediach, sekcje dla Kandydatów, foldery informacyjne, ulotki, broszury) adresowana jest do maturzystów.

Jednak w przypadku kształcenia inżynierów skuteczna promocja, która ma być planem na lata i mieć szanse powodzenia, powinna być skierowana do dużo młodszego odbiorcy: nie tylko do uczniów szkół średnich, ale również do uczniów szkół podstawowych.

Wynika to z faktu, że kryteria naboru na politechniki jasno określają sylwetkę kandydata. Taki uczeń musi być dobry z przedmiotów ścisłych (matematyka, fizyka, chemia, informatyka) i zdać maturę w wersji rozszerzonej na tyle dobrze, aby dostać się na studia. Czyli musi te przedmioty rozumieć.

Tymczasem, jeżeli uczeń w szkole podstawowej nie będzie rozumiał matematyki czy fizyki, będzie miał zaległości z tych przedmiotów, to szanse na to, że nadrobi zaległości w szkole średniej są minimalne. A to oznacza, że taki kandydat na studia metodą eliminacji odrzuci kierunki techniczne.

Dlatego niezwykle ważne jest skuteczne nauczanie matematyki w szkołach podstawowych. Nauczyciele przedmiotów ścisłych powinni przekazywać wiedzę w sposób przystępny, ciekawy, zrozumiały i pokazywać zasadność nauki w kontekście przyszłej pracy zawodowej.

Inżynierów wykuwa przedszkole

Idealnym rozwiązaniem byłoby rozbudzanie zainteresowania naukami technicznymi już u dzieci. Umysł dziecka otwarty, chłonny i ciekawy świata. To rodzice i opiekunowie dają mu bodźce i stymulują jego wyobraźnię.

Niestety w polskich przedszkolach dominują zajęcia dodatkowe z grupy: artystyczne, sportowe, językowe oraz gimnastyka korekcyjna i logopedia dla dzieci, które tego potrzebują. Zdecydowanie brakuje zajęć rozwijających zainteresowanie zagadnieniami technicznymi.

W niewielkim stopniu odpowiedzią na to zapotrzebowanie są Uniwersytety Dziecięce czy Politechniki Dziecięce. Niestety te występują tylko w dużych ośrodkach akademickich. Wymagają też zaangażowania świadomych rodziców, ponieważ dziecko samo na takie zajęcia nie przyjedzie. Tym niemniej jednak, wszelkie tego typu inicjatywy, podobnie jak Noce Naukowców czy Festiwale Nauki są zasadne, potrzebne i należy je nieustannie rozwijać.

Współpraca na linii Uczelnia - Biznes

W kształceniu studentów kluczowy jest program studiów, opracowany w taki sposób, aby maksymalnie dobrze odpowiadał na aktualne potrzeby i wyzwania rynku pracy.

Współpraca środowiska akademickiego z ekspertami z firm to doskonała szansa na systematyczną korektę podstawy programowej, weryfikację przedmiotów nauczania, usunięcie treści przestarzałych i nieprzydatnych oraz wprowadzenie takich zagadnień, których oczekują pracodawcy i sami studenci.

Ci ostatni podkreślają konieczność zwiększenia zajęć warsztatowych i ćwiczeń kosztem wykładów, nacisk na nowoczesne technologie, zdobywanie kompetencji wymaganych przez rynek pracy i wzmocnienie praktyk zawodowych.

Niezwykle cenne są wszelkie inicjatywy, które łączą firmy ze studentami:

• Letnie staże w przedsiębiorstwach
• Konkursy tematyczne
• programy stypendialne
• Dni otwarte w firmach (wizyty studyjne)
• Wykłady gościnne ekspertów z branży na uczelniach
• Targi pracy na politechnikach z udziałem przedsiębiorstw

Bez inżynierów nie ma postępu

Aby nie zabrakło inżynierów różnych specjalności, w tym inżynierów budownictwa, niezbędna jest przemyślana, długofalowa i skuteczna promocja studiów technicznych.

Komunikacja z kandydatami na studia powinna być oparta o: zmianę wizerunku branży budowlanej, eksponowanie nowoczesnych technologii w pracy inżynierów, odwoływanie się do wartości pokolenia Z i pokolenia Alfa oraz atrakcyjne formy przekazu trafiające do wyobraźni młodego odbiorcy.

Bardzo istotne jest, aby nieustannie rozwijać współpracę biznesu ze środowiskiem akademickim. Tylko systematyczna, merytoryczna kooperacja uczelni z firmami zapewni gospodarce dobrze wykształcone kadry inżynierskie.

Autorka: Agnieszka Szczepanek-Moskal