Centra danych – prognozy rynkowe, projektowanie infrastruktury, kluczowi gracze

Centrum danych

Centrum danych to specjalnie zaprojektowany obiekt, w którym przechowywane, przetwarzane i zarządzane są duże ilości danych cyfrowych. Jest to miejsce, w którym znajdują się serwery, systemy przechowywania danych, urządzenia sieciowe i infrastruktura wspierająca ich działanie.

Kluczowe funkcje takich obiektów to:

• przechowywanie i przetwarzanie danych firmowych i prywatnych,
• hostowanie stron internetowych i aplikacji,
• świadczenie usług w chmurze (cloud computing),
• backup i archiwizacja danych,
• obsługa baz danych, analiz Big Data, sztucznej inteligencji.

Aby relizować swoje zadania, centrum danych musi spełniać kilka kluczowych warunków. Będą to z pewnością:

• bezpieczeństwo fizyczne i logiczne – kontrola dostępu, monitoring, ochrona przed pożarem i zalaniem
• zasilanie i chłodzenie – systemy UPS, generatory awaryjne, klimatyzacja precyzyjna, aby zapewnić ciągłość pracy serwerów
• sieci i łączność – redundantne połączenia internetowe i sieciowe dla zapewnienia wysokiej dostępności danych
• redundancja – kopie zapasowe, nadmiarowe urządzenia i systemy, aby uniknąć przestojów.

Centra danych – prognozy inwestycyjne

Z najnowszego raportu Spectis „Rynek budowy centrów danych w Polsce 2025-2030" wynika, że w najbliższych latach na całym świecie zrealizowane zostaną liczne znaczące inwestycje zapowiedziane przez czołowych graczy technologicznych.

Meta już zainwestowała ponad 14 mld USD w Scale AI, przejmując 49% udziałów w firmie, a w planach ma kolejne setki miliardów dolarów na rozbudowę swoich centrów danych w USA i Europie. Amazon Web Services rozwija swoje regiony chmurowe w Azji i Ameryce Południowej, przeznaczając na przyszłe inwestycje 100 mld USD, natomiast Microsoft i Google intensyfikują budowę nowych obiektów hiperskalowych, również w Europie Środkowo-Wschodniej. W 2024 r. wartość nowych globalnych inwestycji w sektorze centrów danych przekroczyła 200 mld USD, a prognozy przewidują dalszy dynamiczny wzrost do końca dekady.

Europa wyłania się jako jeden z najważniejszych regionów dla rozwoju rynku centrów danych, przyciągając uwagę światowych gigantów technologicznych i inwestorów infrastrukturalnych. Szczególnie szybki rozwój obserwuje się w Niemczech, Irlandii, Holandii oraz krajach skandynawskich, gdzie korzystne regulacje środowiskowe i dostęp do taniej, odnawialnej energii sprzyjają realizacji inwestycji hiperskalowych.

Unia Europejska, dzięki programom wspierającym cyfrową transformację i rozwój energii odnawialnej, aktywnie napędza rozwój rynku centrów danych w Europie, co sprawia, że firmy takie jak Microsoft, Amazon Web Services czy Google Cloud coraz częściej decydują się na lokowanie kolejnych inwestycji w tym regionie.

W Polsce rynek centrów danych rozwija się bardzo dynamicznie, napędzany zarówno lokalnym popytem, jak i obecnością globalnych firm technologicznych. Branżowi giganci intensyfikują inwestycje, doceniając strategiczne położenie kraju, rosnące zapotrzebowanie na usługi cyfrowe oraz rozwijającą się infrastrukturę. Microsoft rozbudowuje swój kompleks centrów danych w okolicach Warszawy, a Google rozwija infrastrukturę Google Cloud w stolicy, czyniąc Polskę jednym z kluczowych węzłów w Europie Środkowo-Wschodniej.

Do grona inwestorów dołączyli także operatorzy tacy jak Equinix, Vantage Data Centers i EdgeConneX, którzy realizują wielkoskalowe inwestycje głównie w rejonie Warszawy.

Przykładowe inwestycje wielkoskalowe

Wśród inwestycji największych właścicieli centrów danych warto zwrócić uwagę na hiperskalowe centrum spółki Meta, którego budowa rozpoczęła się w 2024 r. w Jeffersonville w stanie Indiana. Kampus o powierzchni prawie 65 tys. m² realizowany jest przez ACS Group przy wsparciu Turner Construction Company.

Innym przykładem jest Citadel Campus należący do firmy Switch, zlokalizowany w Tahoe Reno w Nevadzie, obecnie największy obiekt przetwarzania danych na świecie, o powierzchni około 120 tys. m². Switch samodzielnie prowadzi integrację projektowo-budowlaną tego przedsięwzięcia.

Przykładowe obiekty działające obecnie w Polsce to:

• Microsoft WAW01 i WAW02 – hiperskalowe centrum chmurowe
• Orange Warsaw Data Hub – centrum kolokacyjne
• Vantage Data Centers WAW1 – hiperskalowe centrum kolokacyjne
• Atman Data Center Warszawa-1 (WAW-1) – centrum kolokacyjne
• Equinix WA4x - hiperskalowe centrum kolokacyjne, część globalnej sieci Platform Equinix
• Polcom Data Center Alwernia – regionalne centrum danych
• Beyond.pl Data Center 2 - hiperskalowe centrum kolokacyjne.

Projektowanie centrum danych

Projektowanie centrum danych to proces wymagający starannego planowania zarówno infrastruktury technicznej, jak i funkcjonalnej przestrzeni. Kluczowe jest uwzględnienie niezawodnego zasilania, systemów chłodzenia, redundancji sieciowej oraz bezpieczeństwa fizycznego i logicznego.

Ważnym aspektem jest także efektywność energetyczna, czyli minimalizacja zużycia energii przy jednoczesnym zapewnieniu ciągłości pracy serwerów. Projektowanie obejmuje również optymalizację układu pomieszczeń, dostęp do infrastruktury telekomunikacyjnej oraz możliwość rozbudowy w przyszłości.

Dobrze zaprojektowane centrum danych pozwala nie tylko na bezawaryjną pracę, ale także na elastyczne dostosowywanie się do rosnących wymagań technologicznych i biznesowych.

Kluczowe etapy i aspekty uwzględniany podczas projektowania centrum danych to:

1. Analiza potrzeb

• określenie zapotrzebowania na moc obliczeniową i przestrzeń serwerową,
• prognoza rozwoju infrastruktury IT,
• wybór standardu dostępności (np. wg klasyfikacji Uptime Institute – Tier I–IV).

2. Lokalizacja i budynek

• wybór miejsca o niskim ryzyku powodzi, trzęsień ziemi czy przerw w dostawach energii,
• projekt budynku z odpowiednią nośnością podłóg i wysokością pomieszczeń,
• wydzielenie stref: serwerownie, UPS-y, agregaty, chłodnie, biura, strefy bezpieczeństwa.

3. Zasilanie

• redundancja zasilania z sieci (np. dwa niezależne przyłącza energetyczne),
• systemy UPS (bezprzerwowe),
• agregaty prądotwórcze jako źródła awaryjne,
• rozdzielnie elektryczne z podziałem na obwody krytyczne i niekrytyczne.

4. Chłodzenie i klimatyzacja

• systemy precyzyjnej klimatyzacji (CRAC/CRAH),
• chłodzenie powietrzem lub cieczą (np. systemy in-row, in-rack, liquid cooling),
• separacja gorących i zimnych korytarzy,
• energooszczędne rozwiązania (free cooling, chłodzenie adiabatyczne).

5. Sieć i infrastruktura teleinformatyczna

• redundantne łącza światłowodowe od różnych operatorów,
• wydajne przełączniki i routery,
• okablowanie strukturalne o wysokiej przepustowości,
• segmentacja sieci dla bezpieczeństwa.

6. Bezpieczeństwo

• systemy przeciwpożarowe (gaszenie gazowe np. Novec 1230, Inergen),
• kontrola dostępu, monitoring wizyjny, czujniki środowiskowe,
• fizyczna ochrona obiektu,
• standardy bezpieczeństwa IT (np. ISO 27001).

7. Monitoring i zarządzanie

• system BMS (Building Management System) – kontrola energii, klimatyzacji, temperatury,
• DCIM (Data Center Infrastructure Management) – zarządzanie zasobami IT i infrastrukturą,
• automatyzacja i predykcja awarii.

8. Efektywność energetyczna

• wskaźnik PUE (Power Usage Effectiveness) – im bliżej 1, tym lepiej,
• wykorzystanie odnawialnych źródeł energii (OZE),
• optymalizacja systemów chłodzenia i zasilania.

Modele realizacji inwestycji budowy centrum danych

Stosowane są dwa modele realizacji inwestycji:

• greenfield – budowa od podstaw
• brownfield – adaptacja istniejących budynków.

Realizacja inwestycji typu greenfield oznacza budowę nowego obiektu lub infrastruktury „od podstaw” na niezagospodarowanym terenie, bez konieczności modernizacji lub dostosowywania istniejących budynków czy instalacji. W kontekście centrów danych inwestycje greenfield obejmują całkowicie nowe kampusy serwerowe, w których projektuje się i buduje od podstaw wszystkie elementy – od serwerowni i systemów chłodzenia, przez zasilanie, aż po sieci telekomunikacyjne.

Zaletą takiego rozwiązania jest możliwość projektowania kampusu pod najwyższe standardy efektywności energetycznej (np. PUE, odnawialne źródła energii), pełna kontrola nad układem budynków, chłodzeniem, redundancją zasilania i siecią a także elastyczność w rozbudowie i przyszłych modernizacjach.

Realizacja inwestycji typu brownfield polega na modernizacji, rozbudowie lub adaptacji istniejącej infrastruktury zamiast budowy od podstaw. W kontekście centrów danych oznacza to wykorzystanie już istniejących budynków lub kampusów serwerowych i dostosowanie ich do nowych wymagań technologicznych, zwiększenia mocy obliczeniowej, pojemności serwerów lub efektywności energetycznej.

Zaletą takiego modelu jest szybsze rozpoczęcie działalności dzięki wykorzystaniu istniejącej infrastruktury, możliwość ograniczenia kosztów budowy nowych obiektów, optymalizacja lokalizacji – często obiekty brownfield znajdują się w dobrze skomunikowanych miejscach z dostępem do energii i sieci telekomunikacyjnych.

Standardy i normy w projektowaniu centrów baz danych

Standardy w projektowaniu centrów baz danych są kluczowe, ponieważ zapewniają bezpieczeństwo, niezawodność i ciągłość działania systemów, które przechowują i przetwarzają ogromne ilości danych. Projektując takie obiekty, trzeba uwzględniać normy międzynarodowe, wytyczne techniczne oraz najlepsze praktyki branżowe.

Standardy projektowania centrów baz danych łączą aspekty techniczne (infrastruktura IT, energetyka, chłodzenie), organizacyjne (zarządzanie i bezpieczeństwo) oraz środowiskowe (efektywność energetyczna, zrównoważony rozwój).

Najważniejsze standardy i normy:

• ANSI/TIA-942 – jeden z najczęściej stosowanych standardów projektowania centrów danych Określa m.in.:
  • wymagania dotyczące lokalizacji,
  • układu pomieszczeń,
  • systemów zasilania i chłodzenia,
  • bezpieczeństwa fizycznego i telekomunikacyjnego.

Definiuje także klasy Tier (I–IV), określające poziom niezawodności centrum danych.

• Uptime Institute Tier Standard – niezależny standard oceniający niezawodność infrastruktury:
  • Tier I – podstawowa infrastruktura,
  • Tier II – częściowa redundancja,
  • Tier III – możliwość serwisowania bez przerywania pracy,
  • Tier IV – pełna redundancja i najwyższa niezawodność.
• ISO/IEC 27001 – system zarządzania bezpieczeństwem informacji (cyberbezpieczeństwo).
• ISO/IEC 20000 – standard zarządzania usługami IT.
• ASHRAE (American Society of Heating, Refrigerating and Air-Conditioning Engineers) – wytyczne dotyczące klimatyzacji, wentylacji i chłodzenia w centrach danych.
• BICSI-002 – kompleksowe wytyczne w zakresie projektowania i eksploatacji Data Center.

Podsumowując, dobrze zaprojektowane centrum danych to dziś nie tylko kwestia technologii, ale także bezpieczeństwa, niezawodności i przyszłościowego rozwoju. W czasach, gdy dane stały się kluczowym zasobem gospodarki, centra danych pełnią rolę jej fundamentu. Dlatego inwestycje w nowoczesne i efektywne obiekty tego typu to inwestycje w stabilność, innowacyjność i cyfrową przyszłość.

Fot. Freepik