Laboratoria drogowe przy GDDKiA

Laboratoria realizują swoje zadania przy pomocy wyspecjalizowanych zespołów, do których należą:

• Zespół Asfaltów i Mieszanek Mineralno-Asfaltowych
• Zespół Betonu i Materiałów Wiążących
• Zespół Diagnostyki Nawierzchni
• Zespół Gruntów i Geotechniki
• Zespół Kruszyw.

Zadania laboratoriów drogowych

Do głównych zadań laboratoriów drogowych należy m.in.:

• weryfikacja jakości materiałów - kruszyw mineralnych, betonu i mieszanek mineralno-bitumicznych
• sprawdzanie zgodności materiałów i mieszanek z wymaganiami podanymi w specyfikacjach
• kontrola efektów robót, jakości wykonanych odcinków dróg oraz obiektów inżynierskich
• uczestnictwo w procesie oceny i odbioru technicznego ukończonych robót drogowych
• sugerowanie działań naprawczych
• wykonywanie pomiarów równości podłużnej, głębokości kolein, ugięć i nośności
• badanie właściwości przeciwpoślizgowych nawierzchni
• badanie odblaskowości oznakowania poziomego i pionowego
• przeprowadzanie oceny wizualnej stanu technicznego nawierzchni.

Laboratoria drogowe pełnią istotną rolę w systemie Monitoringu jakości robót, wprowadzonym w GDDKiA w 2011 r.

Nowoczesne laboratoria drogowe

Rosnąca liczba inwestycji wymusiła tworzenie nowych lokalizacji dla laboratoriów drogowych. To nowoczesne obiekty, wyposażone w profesjonalny sprzęt pomiarowy, obsługiwane przez systematycznie szkolony personel. Do dyspozycji są także specjalistyczne pojazdy.

Laboratoria pozwalają na przeprowadzenie badania niemal każdego rodzaju i jakości zastosowanego na budowie materiału. Weryfikacji podlegają najdrobniejsze pyły, piaski, kruszywa, cementy, asfalty, również betony, mieszanki mineralno-asfaltowe i gotowe produkty.

Badania wykonywane są zgodnie z procedurami i normami powszechnie funkcjonującymi w Unii Europejskiej.

Wszystkie laboratoria GDDKiA posiadają akredytację Polskiego Centrum Akredytacji (PCA), będącą potwierdzeniem najwyższego poziomu jakości i wiarygodności specjalistycznych badań kontrolnych wykonywanych przez laboratoria.

Laboratoria drogowe – statystki

Analizy ostatnich kilku lat potwierdzają, że średnio rocznie laboratoria wykonały po ok. 500 tys. badań. W ciągu ostatnich czterech lat przeprowadzonych zostało ponad 2 mln badań zarówno na etapie realizacji inwestycji (np. odcinki testowe, zatwierdzanie materiałów), jak i na etapie trwania okresu gwarancyjnego.

Najwięcej badań zrealizowano w Zielonej Górze (363 281), Krakowie (310 956) oraz Rzeszowie (277 285).

Przykładowe badania w laboratorium drogowym

Drogi projektowane są w taki sposób, aby wytrzymały 30 lat. Polski klimat nie ułatwia zadania drogowcom. Upalne lata i wiele dni zimowych z przejściami temperatury przez zero to trudne wyzwanie. Nawet niewielka ilość zamarzającej wody może rozsadzić nawierzchnię, tworząc ubytki.

Częste naprzemienne zamarzanie i odmrażanie nawierzchni, jest dla dróg zabójcze. Lepszą sytuacją jest, gdy mróz ściska asfalt lub beton na cały okres zimy i odpuszcza wiosną, jak choćby w Skandynawii.

Beton, jak i asfalt, poddawany jest m.in. próbie skrajnych i często zmieniających się warunków pogodowych. W komorze materiał przechodzi 150 cykli przejść przez zero stopni. Najpierw temperatura schodzi do minus 18, po czym szybko próbka jest rozmrażana, będąc całkowicie zanurzoną w wodzie. Do tego materiał musi sobie poradzić z solą.

Materiały poddawane są również wielu fizycznym próbom. Badane jest np., czy warstwy drogi są odpowiednio trwale połączone. Maszyna przypominająca gilotynę rozdziera w tym celu próbkę drogi na łączeniach jej warstw. To, ile do tego urządzenie będzie potrzebowało siły pokaże, czy trasa nie "rozejdzie się" w trakcie eksploatacji. Jeśli warstwy są zlepione zbyt słabo, nie pomogą sobie w przejmowaniu nacisku przejeżdżających aut. Wówczas nawierzchnia popęka.

Inne badanie polega na rozgrzaniu mieszanki drogowej do stanu niemal płynnego, aby oddzielić asfalt od kruszywa. Na podstawie tego, ile było w próbce asfaltu, a ile kamieni (do tego, jak dużych), laboranci są w stanie stwierdzić, czy droga będzie w sam raz miękka, sztywna i twarda. Żeby się o tym przekonać, próbkę 10 tys. razy przejeżdża wałek z określonym naciskiem. Sprawdzane jest tempo żłobienia kolein oraz ich głębokość.

Zobacz, jak pracuje laboratorium drogowe:

Fot. gddkia.gov.pl