Połączenie krokwi z murłatą

Murłaty to drewniane belki lub krawędziaki układane na stropie lub ścianach kolankowych. Są tym elementem, którego zadaniem jest przenoszenie obciążeń z dachu na ściany zewnętrzne.

Z kolei krowie są pochyłymi belkami opartymi na murłacie.

Odpowiednie zespolenie tych dwóch elementów wpływa na stabilność dachu, zapewnia jego bezpieczeństwo i funkcjonalność. Niewłaściwe połączenie krokwi z murłatą może skutkować rozjechaniem się krokwi.

Rodzaje połączeń krokwi z murłatą

W konstrukcjach ciesielskich stosuje się różne sposoby łączenia belek. Polegają one na wykonaniu odpowiednich nacięć, pozwalających zespolić elementy w sposób stabilny. W zależności od kształtu i miejsca nacięć, wyróżnia się:

• zacios
• zamek kurpiowski
• zamek galicyjski.

Fot. naszdekarz.com.pl

Zacios jest wrębem wykonanym na krokwiach. Jego płaszczyzny ustawione są pod kątem 90°. Głębokość wycięcia nie powinna przekraczać 1/4-1/3 wysokości ich przekroju. Stosując zacios należy dodatkowo użyć łącznika w postaci wkrętów konstrukcyjnych lub gwoździ.

Zamek kurpiowski wymaga wykonania wcięć zarówno na krokwi jak i murłacie. W murłacie wykonuje są podwójne trójkątne wycięcia o szerokości krokwi i kącie nachylenia równym nachyleniu połaci. Powstały wrąb ma głębokość około 3-5 cm. Wycięcie w krokwi należy dopasować do kształtu zamka na murłacie. Krokiew następnie klinuje się w murłacie, co zabezpiecza przed rozsunięciem.

Uzyskana w ten sposób duża powierzchnia styku obydwu elementów umożliwia przenoszenie znacznych obciążeń z dachu.

Zamek galicyjski jest modyfikacją zamka kurpiowskiego. Trójkątny wręb w murłacie zastępuje się zwykłym ścięgiem. Takie połączenie jest łatwiejsze w wykonaniu, jednocześnie nie pogarsza stabilności i wytrzymałości. Podobnie, jak w zamku kurpiowskim, nie stosuje się w tym połączeniu łączników.

Wy wykonaniu precyzyjnych nacięć o określonych kształtach pomocne są piły wyposażone w odpowiednie prowadnice, umożliwiające cięcie pod różnymi kątami.

Parametry zaciosu lub wycięć w elementach określa się bezpośrednio podając:

• głębokość zaciosu
• długość poziomej części zaciosu
• długość pionowej części zaciosu.

Pewność wszystkich połączeń zwiększy zastosowanie długich gwoździ lub długich wkrętów ciesielskim, mocowanych w murłatę od czoła krokwi albo metalowych łączników, przybitych gwoździami po obu stronach gwoździ.

Funkcje właściwego połączenia krokwi z murłatą

Zadaniem odpowiedniego zestawienia krokwi i murłaty jest przenoszenie różnych obciążeń. Obciążenia pionowe działają zgodnie z siłą ciążenia. Siły podrywania wynikają z ssania wiatru. Dodatkowo powstają poziome siły rozporu.

Siły wynikające z ciężaru własnego dachu na murłatę przez zacios wykonany na krokwi. Wytrzymałość drewna na docisk jest najmniejsza prostopadle do włókien.

Łączniki zapobiegające poderwaniu połaci powinny uwzlędniać nośność każdego rozwiązania. Gwoździe, wkręty i złącza ciesielskie mają inne parametry. Ten fakty musi być wzięty pod uwagę w obliczeniach projektowych. Nośność na wyrywanie gwoździa krokwiowego wynosi ok. 2-3 kN (200-300 kg), w przypadku wkręta ciesielskiego wartość ta kształtuje się na poziomie 7-8 kN. Z kolei najprostsze złącza ciesielskie (kątowniki) do połączenia krokwi z murłatą mają nośność w przedziale 10-30 kN (1-3 ton), przy czym wartość ta zależy od wielkości kątowników i długości użytych gwoździ.

Poziome siły rozporu powstają np. podczas zalegania na dachu śniegu - wartość rozporu na murłacie może wynosić 10, a nawet 20 kN.

Decyzje odnośnie obliczeń statyczno-wytrzymałościowych i doboru typu połączenia krokwi z murłatą powinien podejmować projektant, uwzględniając wszystkie parametry więźby dachowej.