Redukcja śladu węglowego

Pod uwagę bierze się cały cykl życia produktu – od pozyskania surowców do utylizacji, a w przypadku usług wszystkie działalności towarzyszące niezbędne do powstania finalnej usługi.

Na pogorszenie kondycji środowiska wpływa wiele czynników, a emisja gazów cieplarnianych to jedynie wycinek degradacyjnej działalności człowieka. Niemniej ślad węglowy może stanowić ważne narzędzie monitoringu, planowania strategii czy budowania świadomości ekologicznej. Wiedza, które procesy najbardziej negatywnie oddziałują na atmosferę może być argumentem i motywacją do zmiany przyzwyczajeń zakupowych i stylu życia.

Redukcja śladu węglowego – codzienne wyzwania

Szereg analiz wskazuje, że gospodarstwa domowe są największym źródłem emisji gazów cieplarnianych. Okazuje się drobne zmiany związane z naszym codziennym funkcjonowaniem mogą znacznie przyczynić się do ograniczenia śladu węglowego. Wystarczy wprowadzić choćby takie zasady, jak:

• kupowanie produktów lokalnych i sezonowych
• dopasowanie zakupów do faktycznych potrzeb
• ograniczenie spożycia mięsa
• używanie produktów z recyklingu
• poruszanie się po mieście transportem publicznym lub na rowerze
• wybór wielorazowych opakowań
• segregowanie śmieci
• obniżenie temperatury we wnętrzach o 1^oC
• stosowanie energooszczędnych urządzeń i żarówek
• oszczędzanie wody podczas zmywania czy mycia naczyń
• wyłączanie świateł i nieużywanych urządzeń elektrycznych
• odbywanie dalszych podróży pociągiem
• wykonanie termomodernizacji budynków mieszkalnych

Choć lista wydaje się długa, zdecydowana większość zasad jest możliwa do przestrzegania przez gospodarstwa domowe, dzięki czemu każdy pojedynczy człowiek swoimi codziennymi wyborami i decyzjami może realnie przyczynić się do redukcji emisji gazów cieplarnianych.

Branża budowlana a emisja CO2

Redukcja śladu węglowego to wyzwanie nowoczesnych przedsiębiorstw branży budowlanej.

Ślad węglowy w budownictwie związany jest z fazą wznoszenia budynku, cyklem jego życia oraz etapem rozbiórki i utylizacji. Na każdy z tych etapów wpływa projekt budynku, rodzaj wykorzystanych materiałów, ich pochodzenie, sposób pozyskania surowców, technologia zastosowana w procesie inwestycji.

Budownictwo odpowiada za 38% emisji CO2, zatem każda decyzja na poszczególnych etapach projektowania i realizowania inwestycji oznacza potencjalne możliwości optymalizowania śladu węglowego.

W grupie ekologicznych materiałów będzie więc beton, w którego składzie znajdzie się odpadowe kruszywo, linoleum, a nie podłoga winylowa, kamień z pobliskich złóż zamiast płytek ceramicznych przytransportowanych z odległej Hiszpanii i rodzime okładziny sosnowe czy brzozowe, a nie egzotyczne drewno z lasów tropikalnych Brazylii.

Obszary obniżenia śladu węglowego w budownictwie

Największy udział wbudowanego śladu węglowego dotyczy kolejno: samej konstrukcji budynku, warstw wykończeniowych dachu i przegród wewnętrznych, instalacji budynkowych oraz fasady.

Produkcja cementu – głównego składnika betonu – wymaga bardzo dużych nadkładów energii. Choć w ostatnich latach poczyniono wysokie nakłady na modernizację jego wytwarzania, to obszar, w którym ciągle poszukuje się optymalnych rozwiązań, szczególnie w odniesieniu do składu cementu i zastępowanie klinkieru portlandzkiego składnikami o niższym śladzie węglowym.

W odniesieniu do konstrukcji budynku zabiegiem pozwalającym zmniejszyć zużycie betonu, a tym samym ślad węglowy jest ograniczenie rozpiętości stropu. Obliczono, że redukcja siatki słupów z rozstawu 7,5 x 7,5 na 6,5 x 6,5 może prowadzić do zmniejszenia o połowę śladu węglowego konstrukcji stropu w przeliczeniu na jego powierzchnię.

Beton materiałem niskoemisyjnym

Beton to drugi po wodzie najczęściej używany materiał w budownictwie. Jego produkcja wpisuje się w zasady zrównoważonego rozwoju w budownictwie, spełniając choćby takie przesłanki:

• beton produkowany jest lokalnie, nie wymaga transportu na duże odległości
• w 100% podlega recyklingowi po zakończeniu cyklu życia
• uzyskane z recyklingu kruszywo może być ponownie użyte do produkcji betonu
• beton pochłania do 25% emisji CO2 w cyklu życia budynku

W ostatnim czasie zrealizowanych zostało wiele inwestycji z zastosowaniem betonu o obniżonym śladzie węglowych. To sygnał dla inwestorów, że aspekt prośrodowiskowy może być motorem rozwoju firm.

Uzyskanie obniżenia emisyjności o 46-48% w stosunku do tradycyjnego betonu możliwe jest przy zastosowaniu odpowiednich receptur oraz wykorzystaniu surowców oraz cementu o niskim śladzie węglowym.

Systemowe rozwiązania redukcji emisji CO2 w budownictwie

Obecnie wdrażane są zasady „zielonych zamówień publicznych", których kryteria wyróżniać będą proekologicznych przedsiębiorców oraz przyjazne dla środowiska budynki i wyroby budowlane. Funkcjonują systemy certyfikacji ekologicznej (BREEAM, LEED, CSTB, DGNB), pozwalające w sposób obiektywny ocenić inwestycje budowlane pod kątem ich zgodności z ideą zrównoważonego rozwoju.

Zielone budownictwo

Redukcja śladu węglowego ściśle wiąże się z ideą zielonego budownictwa, polegającego na tworzeniu budynków o ograniczonym negatywnym wpływie na środowisko przy jednoczesnym komforcie ich użytkowania.

Wdrażanie postulatów zielonego budownictwa to obecnie absolutna konieczność w kontekście rosnącej świadomości skali kosztów degradacji natury, nieodwracalnych zmian w środowisku, wpływających na zdrowie fizyczne i psychiczne człowieka. To kierunek, który zagwarantuje konkretne korzyści dla środowiska i mieszkańców planety.

***

Wyzwania, jakie stoi przed branża budowlaną w kontekście redukcji śladu węglowego dotyczą wielu jej aspektów. Odnoszą się do stosowanych materiałów, wykorzystywanych technologii produkcji, stosowania alternatywnych źródeł energii a także wychwytywania i magazynowania CO2. To także zadania dla architektów, którzy decydują o konstrukcji budowli, ilości wykorzystywanych materiałów, adaptacji lub wyburzeniu istniejących budynków.

Przeczytaj także:

Emisyjność betonu - komentarz ekspercki

Zielone budownictwo

Ograniczenia CO2 w produkcji cementu