Zrównoważony rozwój w budownictwie
XX wiek to okres niezwykle dynamicznego postępu cywilizacyjnego i technologicznego, który odbywał się bez refleksji nad kosztami środowiskowymi i jakością życia. Ostatnie dekady przyniosły wzrost świadomości w zakresie znaczenia środowiska dla zdrowia fizycznego i psychicznego człowieka i skutków degradacji natury.
Dbałość o środowisko w branży budowlanej realizowana jest w kilku obszarach. Polega m.in. na:
- stosowaniu ekologicznych materiałów
- idei „zero waste”
- zmniejszaniu zapotrzebowania na energię
- właściwej aranżacji przyległych terenów zielonych
- ekonomicznie uzasadnionym wykorzystaniu bogactw naturalnych
Ekologiczne materiały budowlane
Aspekt prośrodowiskowy materiałów budowlanych dotyczy zarówno ich neutralnego wpływu na przyrodę i człowieka, stosowania wyrobów nieszkodliwych, możliwości poddania ich recyklingowi, ale też wykorzystania materiałów zapewniających najlepszą izolację termiczną, a tym samym ograniczenie zużycia energii elektrycznej i cieplnej.
Obecnie wdrażane są zainicjowane przez Komisję Europejską zasady „zielonych zamówień publicznych", których kryteria wyróżniać będą proekologicznych przedsiębiorców oraz przyjazne dla środowiska budynki i wyroby budowlane.
Funkcjonują systemy certyfikacji ekologicznej (BREEAM, LEED, CSTB, DGNB), pozwalające w sposób obiektywny ocenić inwestycje budowlane pod kątem ich zgodności z ideą zrównoważonego rozwoju.
Czynniki uwzględniane przy ocenie materiałów budowlanych:
- naturalny skład
- wysoka trwałość
- sposób pozyskiwania – polecane są materiały z surowców wydobywanych nierabunkowo i ze źródeł odnawialnych
- brak odpadów w procesie wydobycia, produkcji oraz w czasie budowy
- wpływ na jakość powietrza wewnętrznego, w tym jak najmniejsza emisja lotnych związków o niekorzystnym wpływie na zdrowie lub środowisko naturalne
- nienarażanie użytkowników budynków na szkodliwe działanie substancji czyszczących i konserwujących podczas użytkowania
- sposób pakowania, najlepiej bez opakowań albo w opakowaniu wielokrotnym lub pochodzącym z recyklingu
- dostępność, najwięcej punktów otrzymują materiały regionalne, produkowane w najbliższej okolicy, by zminimalizować transport na budowę
- łatwość utylizacji, przy czym najbardziej premiowana jest możliwość ponownego wykorzystania lub biodegradacji
- prostota użycia, polecane są materiały, do których wbudowania w obiekt nie trzeba używać ciężkiego sprzętu, generującego zarówno koszty jak i emisję CO2 do atmosfery.
W grupie ekologicznych materiałów będzie więc beton, w którego składzie znajdzie się odpadowe kruszywo, linoleum, a nie podłoga winylowa, kamień z pobliskich złóż zamiast płytek ceramicznych przytransportowanych z odległej Hiszpanii i rodzime okładziny sosnowe czy brzozowe, a nie egzotyczne drewno z lasów tropikalnych Brazylii.
Zagospodarowanie odpadów
Idea zero waste promuje trwałość, żywotność, recykling, a odrzuca postawę „produkować więcej, zużywać, wyrzucać”.
Przy rozbudowie czy modernizacji budynku premiuje się zachowanie istniejących ścian, podłóg czy dachu.
Pożądane są materiały wytworzone z odpadów – beton zawierający kruszywa z recyklingu lub inne produkty odpadowe albo wełna szklana czy szkło okienne, w których produkcji używana jest stłuczka szklana a także płyty gipsowo-kartonowe (gdy karton wykonano z makulatury) oraz stal (25% jej masy pochodzi z recyklingu).
Pożądanym materiałem z uwagi na naturalny skład i biodegradowalność jest drewno. Na jego korzyść przemawia także bezodpadowa produkcja (wióry są zagospodarowane do produkcji płyt drewnopochodnych).
Redukcja zużycia energii
Zmniejszenie zapotrzebowania na energię uzyskać można bazując na jej alternatywnych źródłach. Mowa tu o instalacjach zasilanych geotermalnie (pompy ciepła) albo solarnie (fotowoltaika, systemy BIPV).
Bilans energetyczny określa ilość energii zużywanej w całym cyklu życia budynku, począwszy od jego budowy po eksploatację, a nawet utylizację.
Zielone otoczenie
Uzyskanie korzyści wynikających z „zielonych rozwiązań” możliwe jest przy jednoczesnym świadomym projektowaniu architektury budowlanej oraz krajobrazu. Stawia się na koncepcje projektowe oparte o naturalne rozwiązania, bioróżnorodność, nadając zieleni istotną rolę w stylizacji wnętrz i aranżacji plenerów.
Rolą nowoczesnych firm budowlanych jest stałe opracowywanie i wdrażanie projektów, które zagwarantują racjonalne wykorzystanie obiektów zgodnie z modelem gospodarki o obiegu zamkniętym. Ich nadrzędnym celem powinno być doskonalenie procesów technologicznych i optymalizacja receptur, dzięki czemu ograniczone zostanie oddziaływanie na wszystkie komponenty środowiska oraz redukcja śladu węglowego.
Należy mieć nadzieję, że zrównoważony rozwój w budownictwie przełoży się na wzrost standardu życia przyszłych pokoleń.
foto: Freepik