Termomodernizacja budynku

Co może obejmować termomodernizacja?

Najczęstsze prace, mające na celu poprawę efektywności energetycznej budynku, to:

• docieplenie przegród budynku – ściany, dach, strop, podłoga na gruncie
• wymiana stolarki okiennej i drzwiowej – na szczelniejsze, energooszczędne okna i drzwi
• modernizacja systemu ogrzewania – wymiana starego kotła na nowoczesny (np. gazowy kondensacyjny, pompę ciepła)
• montaż wentylacji mechanicznej z rekuperacją – odzysk ciepła z powietrza wywiewanego
• instalacja OZE – np. panele fotowoltaiczne, kolektory słoneczne
• regulacja i modernizacja instalacji grzewczej – wymiana grzejników, zaworów, ocieplenie rur.

Korzyści termomodernizacji

Termomodernizacja przynosi szereg korzyści zarówno dla mieszkańców, jak i dla środowiska. Dzięki dociepleniu budynku, wymianie stolarki, modernizacji ogrzewania i wentylacji można znacząco obniżyć rachunki za energię – nawet o kilkadziesiąt procent. Poprawia się także komfort cieplny wewnątrz pomieszczeń – zimą budynek lepiej zatrzymuje ciepło, a latem wolniej się nagrzewa.

Dodatkowo, nowoczesne instalacje i odnawialne źródła energii zmniejszają emisję zanieczyszczeń, co ma pozytywny wpływ na jakość powietrza i zdrowie mieszkańców. Termomodernizacja podnosi również wartość rynkową nieruchomości i wydłuża jej żywotność, czyniąc budynek bardziej nowoczesnym i ekologicznym.

Podsumowując, dzięki skoordynowanemu działaniu prac termomodernizacyjnych można uzyskać wymierne korzyści:

• obniżenie rachunków za ogrzewanie i chłodzenie,
• poprawę komfortu cieplnego i jakości powietrza,
• zmniejszenie negatywnego wpływu budynku na środowisko,
• zwiększenie wartość nieruchomości i trwałość konstrukcji.

Elementy termomodernizacji

Termomodernizacja może obejmować wiele różnych działań, które razem poprawiają efektywność energetyczną budynku. Najczęściej zalicza się do nich docieplenie przegród zewnętrznych (ścian, dachu, stropów, podłogi na gruncie), wymianę stolarki okiennej i drzwiowej na nowoczesną i szczelną, a także modernizację systemu ogrzewania i instalacji grzewczej. Ważnym elementem jest również wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła, która zapewnia świeże powietrze bez strat energii. Coraz częściej termomodernizacja obejmuje też montaż odnawialnych źródeł energii– np. paneli fotowoltaicznych, kolektorów słonecznych czy pomp ciepła. Wszystkie te działania razem pozwalają zmniejszyć zużycie energii, obniżyć koszty i poprawić komfort użytkowania budynku.

Docieplanie przegród budynku

Docieplanie przegród budynku to jeden z kluczowych elementów termomodernizacji, którego celem jest ograniczenie strat ciepła i poprawa efektywności energetycznej obiektu. Przegrody zewnętrzne, takie jak ściany, dach, stropodach, strop nad piwnicą czy podłoga na gruncie, są miejscami, przez które budynek najbardziej traci energię.

Proces docieplania polega na zastosowaniu materiałów izolacyjnych (np. styropian, wełna mineralna, płyty PIR, pianka PUR), które tworzą barierę chroniącą przed ucieczką ciepła zimą i nadmiernym nagrzewaniem latem. Izolacja musi być wykonana szczelnie, z zachowaniem odpowiednich warstw (m.in. warstwy paroizolacyjnej i elewacyjnej), aby zapewnić trwałość i ochronę przed wilgocią.

Dzięki dociepleniu przegród:

• obniżają się koszty ogrzewania i chłodzenia,
• poprawia się komfort cieplny wewnątrz budynku,
• zmniejsza się ryzyko kondensacji pary wodnej i powstawania pleśni,
• budynek zyskuje lepsze parametry energetyczne i wyższą wartość rynkową.

Wymiana stolarki okiennej i drzwiowej

Wymiana stolarki okiennej i drzwiowej to ważny element termomodernizacji budynku, który znacząco wpływa na zmniejszenie strat ciepła i poprawę komfortu użytkowania pomieszczeń. Stare okna i drzwi często są nieszczelne, co powoduje przeciągi, ucieczkę ciepła zimą oraz nadmierne nagrzewanie się wnętrz latem.

Nowoczesna stolarka wykonana z PVC, drewna czy aluminium charakteryzuje się wysoką izolacyjnością cieplną (niski współczynnik przenikania ciepła U) oraz dobrą izolacją akustyczną. Dodatkowo stosuje się pakiety szybowe z powłokami niskoemisyjnymi i wypełnieniem gazem szlachetnym, co jeszcze bardziej ogranicza straty energii.

Wymiana stolarki to nie tylko poprawa bilansu energetycznego budynku, ale także:

• większe bezpieczeństwo (nowoczesne zamki, szyby antywłamaniowe),
• estetyka fasady i wnętrz,
• lepsza wentylacja dzięki nawiewnikom okiennym,
• redukcja hałasu zewnętrznego.

Takie działanie, szczególnie w połączeniu z dociepleniem ścian, dachu i modernizacją instalacji grzewczej, pozwala osiągnąć znaczące oszczędności w kosztach eksploatacji budynku.

Modernizacja systemu ogrzewania

Modernizacja systemu ogrzewania polega na wymianie lub unowocześnieniu istniejących urządzeń grzewczych i instalacji, tak aby zużywały mniej energii przy zapewnieniu odpowiedniego komfortu cieplnego.

Najczęściej obejmuje:

• wymianę starych kotłów na nowoczesne kotły kondensacyjne gazowe, olejowe lub kotły na biomasę, które charakteryzują się wyższą sprawnością
• instalację pomp ciepła, które pobierają energię z powietrza, wody lub gruntu i są bardzo efektywne energetycznie
• modernizację instalacji grzewczej – wymianę grzejników na bardziej wydajne, zastosowanie termostatów i zaworów regulacyjnych, a także ocieplenie rur
• montaż systemów sterowania ogrzewaniem – inteligentne regulatory i programatory pozwalają dopasować temperaturę do potrzeb użytkowników i pory dnia, co dodatkowo oszczędza energię.

Dzięki modernizacji systemu ogrzewania:

• obniżają się rachunki za energię,
• zwiększa się komfort cieplny w pomieszczeniach,
• zmniejsza się emisja CO₂ i negatywny wpływ na środowisko,
• budynek staje się bardziej energooszczędny i nowoczesny.

Montaż wentylacji mechanicznej

Wentylacja mechaniczna w procesie termomodernizacji to system wymuszonego przepływu powietrza w budynku, który znacząco poprawia komfort i efektywność energetyczną. W przeciwieństwie do tradycyjnej wentylacji grawitacyjnej, która opiera się na naturalnym przepływie powietrza przez nieszczelności i przewody kominowe, wentylacja mechaniczna zapewnia kontrolowaną wymianę powietrza w każdym pomieszczeniu.

Najczęściej stosuje się rekuperatory, czyli urządzenia odzyskujące ciepło z powietrza wywiewanego. Proces działa tak, że świeże powietrze nawiewane do pomieszczeń ogrzewa się ciepłem powietrza wywiewanego, co pozwala zmniejszyć zużycie energii potrzebnej na ogrzewanie.

Zalety wentylacji mechanicznej z rekuperacją:

• ograniczenie strat ciepła – nawet do 30–50% w porównaniu z tradycyjnym systemem,
• stały dopływ świeżego powietrza i usuwanie wilgoci,
• redukcja ryzyka powstawania pleśni i grzybów,
• poprawa komfortu akustycznego (brak przeciągów i hałasu z zewnątrz),
• możliwość współpracy z systemami ogrzewania i chłodzenia, co zwiększa efektywność całego budynku.

Wentylacja mechaniczna jest szczególnie ważna po dociepleniu budynku i wymianie stolarki okiennej, ponieważ szczelne okna i ocieplone ściany ograniczają naturalny przepływ powietrza.

Instalacja OZE

Instalacja odnawialnych źródeł energii (OZE) w procesie termomodernizacji polega na wykorzystaniu energii naturalnej – słońca, wiatru czy ciepła ziemi – do zasilania budynku w ciepło, energię elektryczną lub ciepłą wodę użytkową. Włączenie OZE do termomodernizacji pozwala znacząco zmniejszyć koszty eksploatacji i ograniczyć emisję CO₂.

Najczęściej stosowane instalacje OZE w budynkach mieszkalnych i użyteczności publicznej to:

• panele fotowoltaiczne – produkują energię elektryczną ze światła słonecznego, która może zasilać oświetlenie, urządzenia elektryczne lub wspierać systemy ogrzewania
• kolektory słoneczne – przetwarzają promieniowanie słoneczne na ciepłą wodę użytkową lub wspomagają ogrzewanie
• pompy ciepła – pobierają energię z powietrza, wody lub gruntu, aby ogrzewać budynek i wodę, wykorzystując minimalną ilość energii elektrycznej
• małe turbiny wiatrowe – w niektórych lokalizacjach mogą wspierać produkcję energii elektrycznej.

Korzyści z zastosowania OZE w termomodernizacji:

• redukcja kosztów energii elektrycznej i cieplnej,
• uniezależnienie od rosnących cen paliw,
• zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych i negatywnego wpływu na środowisko,
• zwiększenie samowystarczalności energetycznej budynku.

Włączenie OZE do procesu termomodernizacji jest najbardziej efektywne, gdy budynek jest wcześniej docieplony i wyposażony w nowoczesne systemy ogrzewania i wentylacji – wówczas produkowana energia jest wykorzystywana w pełni, a straty ciepła minimalne.

Modernizacja instalacji grzewczej

Modernizacja instalacji grzewczej w procesie termomodernizacji polega na unowocześnieniu istniejącej sieci grzewczej tak, aby współpracowała z nowymi źródłami ciepła i była bardziej efektywna energetycznie. Nawet najlepszy kocioł czy pompa ciepła nie przyniesie pełnych oszczędności, jeśli instalacja grzewcza jest przestarzała, nieszczelna lub źle wyregulowana.

Najczęściej działania obejmują:

• wymianę starych grzejników na nowoczesne, bardziej wydajne modele, dopasowane do rodzaju źródła ciepła
• montaż zaworów termostatycznych i regulatorów temperatury w poszczególnych pomieszczeniach, co pozwala sterować ogrzewaniem zgodnie z potrzebami użytkowników
• ocieplenie i modernizację rur grzewczych, aby ograniczyć straty ciepła w przewodach i zwiększyć sprawność systemu
• integrację instalacji z nowoczesnymi źródłami ciepła, takimi jak kotły kondensacyjne, pompy ciepła czy systemy solarne
• instalację systemów sterowania i automatyki, które pozwalają na programowanie godzin grzania i optymalne wykorzystanie energii.

Dzięki modernizacji instalacji grzewczej w połączeniu z dociepleniem budynku, wymianą stolarki i wentylacją mechaniczną, osiąga się:

• niższe rachunki za ogrzewanie,
• bardziej równomierne i komfortowe ogrzewanie pomieszczeń,
• zmniejszenie emisji szkodliwych gazów,
• lepsze wykorzystanie nowoczesnych technologii grzewczych.

Dofinansowanie termomodernizacji

Warto śledzić ogłaszane przez rząd programy wspierające termomodernizację budynków. To akcje pozwalające uzyskać dofinansowanie na wymianę starych, wysokoemisyjnych źródeł ciepła na nowe, przyjazne środowisku, konkretne prace termomodernizacyjne, montaż wentylacji mechanicznej, wymianę okien.

Można skorzystać z ulg termomodernizacyjnych w corocznych rozliczeniach PIT, odliczając od dochodu wydatki poniesione na ocieplenie domu, wymianę okien, instalacje OZE, magazyny energii itd.

Niektóre gminy oferują własne dotacje (np. Stop Smog, inicjatywy samorządowe) - zakres wsparcia obejmuje często wymianę źródeł ciepła, docieplenia, instalację OZE. Finansowanie pochodzi z WFOŚiGW lub funduszy miejskich. Dofinansowania mogą się różnić w poszczególnych regionach – warto sprawdzić lokalne programy dostępne w swojej gminie.

***

Termomodernizacja to nie pojedyncze remonty, lecz całościowa strategia, która łączy izolację, nowoczesne ogrzewanie i wentylację w celu maksymalnej oszczędności energii i poprawy komfortu użytkowników.

Fot. Freepik