Elektryczne pojazdy w branży budowlanej

Branża budowlana stoi w obliczu dynamicznych zmian technologicznych, a jednym z najważniejszych trendów jest wprowadzanie elektrycznych pojazdów i maszyn budowlanych. Rozwój technologii akumulatorów, rosnące wymagania środowiskowe oraz potrzeba ograniczenia hałasu i emisji spalin sprawiają, że elektryczne rozwiązania stają się coraz bardziej atrakcyjne zarówno dla dużych firm, jak i mniejszych przedsiębiorstw budowlanych.

Maszyny elektryczne nie tylko zmniejszają wpływ prac budowlanych na środowisko, ale także otwierają nowe możliwości pracy w miejscach dotąd trudnych do zagospodarowania tradycyjnym sprzętem spalinowym.

Zeroemisyjny sprzęt budowlany

Dzięki postępowi technologicznemu elektryczne maszyny i pojazdy stają się coraz bardziej wydajne i dostępne, a ich obecność na placach budowy stopniowo przestaje być nowością, a zaczyna być standardem. Na budowach coraz częściej zobaczyć można elektryczne:

• samochody dostawcze i ciężarowe – do przewozu materiałów i narzędzi na plac budowy
• koparki elektryczne (np. minikoparki) – szczególnie w pracach miejskich i wewnątrz budynków
• ładowarki kołowe i teleskopowe – do transportu materiałów, palet, gruzu
• walce drogowe – pierwsze modele elektryczne pojawiają się w budowie dróg i nawierzchni
• podnośniki koszowe i wózki widłowe – często już od lat elektryczne, wykorzystywane zarówno na halach, jak i na placach budów
• pojazdy transportowe (buggy, quady budowlane) – do przewożenia ludzi i mniejszych ładunków po placu budowy.

Zalety elektrycznych pojazdów budowlanych

Wprowadzenie pojazdów elektrycznych do branży budowlanej niesie ze sobą wiele korzyści, które wykraczają poza aspekt ekologiczny. Maszyny te nie tylko ograniczają emisję spalin, ale również poprawiają komfort pracy dzięki cichszemu działaniu i mniejszym wibracjom. Dodatkowo pozwalają obniżyć koszty eksploatacji i umożliwiają realizację zadań w miejscach, gdzie tradycyjny sprzęt spalinowy nie mógłby być używany, np. wewnątrz budynków czy w strefach o zaostrzonych normach środowiskowych.

Wśród zalet elektrycznych pojazdów w branży budowlanej podkreślić warto:

• zeroemisyjność lokalna – brak spalin, czystsze powietrze na budowie
• cicha praca – istotne w miastach, przy pracach nocnych i w budynkach
• niższe koszty eksploatacji – mniej części ruchomych, brak paliwa
• możliwość pracy wewnątrz obiektów – np. hal magazynowych, tuneli, bez zagrożenia zatruciem spalinami
• wsparcie w przetargach – firmy stosujące rozwiązania proekologiczne zyskują przewagę w zamówieniach publicznych.

Wyzwania i ograniczenia

Głównymi niedogodnieniami elektrycznych maszyn budowlanych są wyższa cena zakupu w porównaniu do maszyn spalinowych, ograniczony czas pracy na jednym ładowaniu, niewystarczająca infrastruktura ładowania na dużych placach budowy oraz niekiedy niższa moc i wydajność w porównaniu z dużymi maszynami spalinowymi.

Prognozy rynku elektrycznych maszyn budowlanych

W Europie rynek elektrycznych maszyn budowlanych ma obecnie wielkość ok. 3,72 tysiąca sztuk (2024). Do 2030 roku prognozuje się wzrost do 14,97 tysiąca sztuk, co oznacza roczną stopę wzrostu (CAGR) na poziomie ok. 26,1 %.

Wartość całego rynku elektrycznych maszyn budowlanych globalnie ma osiągnąć wg różnych źródeł USD ok. 44,8 mld do 2030 roku z obecnych ok. 10-12 mld (2023).

Rynek maszyn ziemnych elektrycznych w Europie ma osiągnąć przychody na poziomie ok. USD 22,8 mld do 2030 roku, przy CAGR ok. 5,9 %.

Do wzrostu rynku przyczyniają się:

• Regulacje i cele klimatyczne

UE i państwa członkowskie coraz częściej wprowadzają wymagania dotyczące ograniczenia emisji CO₂, zakazy/dodatki dla maszyn spalinowych, strefy niskoemisyjne czy publiczne przetargi z warunkiem zeroemisyjności. Realizowane są programy wsparcia finansowego takie jak dotacje, ulgi podatkowe, dopłaty na maszyny elektryczne lub ich ładowanie.

• Postęp technologiczny

Stosowane są lepsze, tańsze baterie, o większej pojemności, lepszej trwałości, systemy szybko-ładowania, rozwiązania modułowe.

Konstruowane są maszyny kompaktowe, o mniejszej wadze, mniejszej mocy, które szybciej przechodzą na zasilanie elektryczne – wymagają mniejszych baterii, co obniża koszty.

• Ekologia i przepisy miejscowe

Rośnie wrażliwość społeczna i oczekiwania inwestorów i mieszkańców (mniej hałasu, brak spalin). Miasta wprowadzają wymogi w przetargach publicznych, by maszyny budowlane były elektryczne (np. Oslo, niektóre kraje skandynawskie) - co staje się modelem dla innych regionów.

• Wzrost infrastruktury ładowania

Powstaje więcej stacji ładowania, także mobilnych ładowarek dla placów budów. Sieć energetyczna jest ulepszana, zwłaszcza w miejscach o dużym popycie na prąd.

• Modele własności i finansowania

Coraz częściej wdrażane są modele wynajmu lub leasingu zamiast zakupu, co zmniejsza barierę kosztu początkowego.

Prognoza do 2030 roku

Elektryczne maszyny budowlane będą stanowić coraz większy udział we flotach firm budowlanych, szczególnie w segmencie maszyn lekkich i średnich (koparki kompaktowe, ładowarki, wózki widłowe, podnośniki). W wielu krajach publiczne inwestycje (drogi, infrastruktura miejska) będą wręcz wymagać użycia maszyn zeroemisyjnych – stanie się to normą, przynajmniej w nowych dużych projektach.

Rozwój konkurencji między producentami i skalowanie produkcji powinny obniżyć ceny maszyn i baterii, czyniąc je bardziej opłacalnymi dla mniejszych firm. Pojawi się więcej hybryd i maszyn elektrycznych z wymiennymi bateriami lub modułami, które można ładować i wymieniać – by zachować wydajność pracy. Technologie cyfrowe i automatyzacja będą integrowane – telematyka, monitorowanie zużycia energii, zarządzanie flotą elektryczną w czasie rzeczywistym.

***

Elektryczne pojazdy w budownictwie to już nie przyszłość, ale teraźniejszość. Choć na razie dominują wśród mniejszych maszyn i w logistyce na budowie, w najbliższych latach będą stopniowo wypierać spalinowe odpowiedniki – szczególnie w miastach i przy inwestycjach z naciskiem na ekologię.

Fot. volvoce.com