Technostres w erze cyfrowej: wyzwania i rozwiązania dla nowoczesnych organizacji

Technostres to cicha epidemia cyfrowego świata pracy – zjawisko, które dotyka coraz większą liczbę pracowników i menedżerów.

Raport opracowany przez EY Academy of Business we współpracy z naukowcami, w tym prof. Arturem Modlińskim z Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Łódzkiego, pokazuje, jak bardzo technologia zaczęła wpływać na nasz dobrostan.

Aż 73% badanych przyznaje, że sprawdza pocztę służbową poza godzinami pracy. Co ciekawe, to właśnie pracownicy hybrydowi odczuwają najwyższy poziom stresu technologicznego. Raport ujawnia również, że choć ponad połowa osób chce się szkolić z nowych technologii, to tylko 10% faktycznie uczy się z ich pomocą.

Czym jest technostres?

W epoce nieustannej cyfryzacji i wdrażania innowacyjnych rozwiązań technologicznych coraz więcej pracowników doświadcza zjawiska, które jeszcze dekadę temu było niemal nieznane – technostresu. To złożona reakcja psychologiczna na nowe technologie, charakteryzująca się m.in. przeciążeniem informacyjnym, niepokojem o miejsce pracy, lękiem przed zmianą czy ciągłą dostępnością. Użytkownicy czują się zagubieni w gąszczu narzędzi cyfrowych, które miały uprościć pracę, a często ją komplikują.

Odpowiedzią na te zjawiska jest raport „Technostres w erze cyfrowej: wyzwania i rozwiązania dla nowoczesnych organizacji”, zainicjowany przez EY Academy of Business Polska we współpracy z zespołem naukowców i praktyków, w tym dr. hab. Arturem Modlińskim, prof. UŁ, kierownikiem Centrum Badań nad Sztuczną Inteligencją i Cyberkomunikacją na Wydziale Zarządzania Uniwersytetu Łódzkiego.

Z badania przeprowadzonego na potrzeby raportu wynika, że aż 73% respondentów stale sprawdza służbową pocztę poza godzinami pracy, a ponad 34% robi to kilka razy dziennie. Co ciekawe, pracownicy funkcjonujący w modelu hybrydowym – postrzeganym często jako najbardziej elastyczny – wykazują najwyższy poziom technostresu w porównaniu do osób pracujących wyłącznie zdalnie lub stacjonarnie. Raport podaje też, że ponad połowa pracowników odczuwa potrzebę uczestnictwa w szkoleniach, które pomogłyby im poradzić sobie z wyzwaniami technologicznymi. Niestety, tylko co dziesiąta osoba zdobywa wiedzę z wykorzystaniem narzędzi opartych na nowych technologiach.

Co więcej, badanie wykazało, że aż 54,8% respondentów odczuwa rosnącą inwazyjność technologii w swoim życiu codziennym, a 26,8% przyznaje, że technologia „bardzo mocno” zakłóca ich równowagę między życiem prywatnym a zawodowym. Ponad 46% pracowników regularnie doświadcza zmian technologicznych w swoich organizacjach, z czego 25,3% uznaje te zmiany za bardzo intensywne. Jednocześnie, chociaż 60% badanych deklaruje chęć udziału w szkoleniach redukujących stres związany z nowymi technologiami, to aż 45% w ostatnich sześciu miesiącach w ogóle nie uczestniczyło w żadnych formach nauki związanej z technologiami.

- Technostres nie jest tylko modnym pojęciem. To realne zjawisko, które wpływa na efektywność, motywację i dobrostan pracowników. Potrzebujemy narzędzi, strategii i przede wszystkim świadomości, właśnie dlatego powstał ten raport - podkreśla dr hab. Artur Modliński, prof. UŁ. - To dokument o ludziach, nie tylko o technologii, o granicach, które są zbyt często przekraczane. Pracujemy więcej, szybciej, a rzadziej odłączamy się od cyfrowego świata. A przecież praca przyszłości nie może odbywać się kosztem zdrowia psychicznego.

Raport podkreśla, że technostres to nie tylko „problem użytkownika”, ale efekt systemowego braku przygotowania organizacji do cyfrowej transformacji. Im większa liczba zadań wykonywanych poza godzinami pracy – tym wyższy poziom technostresu. Co więcej, osoby pracujące w formie hybrydowej (50% zdalnie, 50% stacjonarnie) mają znacząco wyższy poziom stresu technologicznego niż pracownicy, którzy mogą wybrać tylko jeden tryb pracy.

Z raportu wynika także, że pracownicy chcą się rozwijać, ale często robią to poza godzinami pracy, co tylko pogłębia przeciążenie. Brakuje formalnych programów rozwojowych realizowanych w ramach dnia pracy oraz wsparcia menedżerów w adaptacji do nowych narzędzi.

Jak walczyć z technostresem?

Rekomendacje zawarte w raporcie są jasne: organizacje muszą aktywnie przeciwdziałać zjawisku technostresu poprzez higienę cyfrową, transparentną politykę dostępu po godzinach pracy, wdrażanie „prawa do bycia offline” oraz projektowanie szkoleń technologicznych z wykorzystaniem nowoczesnych narzędzi. Szczególna rola przypada liderom – to oni są odpowiedzialni za tempo i jakość wdrażania innowacji oraz za tworzenie przestrzeni, w której technologia wspiera, a nie przeciąża.

Raport podkreśla także potrzebę budowania odporności psychicznej pracowników i rozwijania kompetencji miękkich, które pozwolą im lepiej zarządzać stresem, komunikować się w cyfrowym środowisku i odzyskiwać kontrolę nad technologią – zamiast pozwalać jej kontrolować siebie.