Jakiego artykułu szukasz?

​Dekarbonizacja budynków. Znaczenie węgla wcielonego - dr inż. Krzysztof Starzyk

Węgiel wcielony jest tradycyjnie pomijany jako przyczyna emisji w środowisku zabudowanym. Jednak, w miarę jak program dekarbonizacji nabiera tempa, może się to szybko zmienić.
​Dekarbonizacja budynków. Znaczenie węgla wcielonego - dr inż. Krzysztof Starzyk

W dzisiejszych czasach stawianie nowej budowli zaczyna się zazwyczaj od wyburzenia tej, która tam stoi, wywiezienia gruzu i oczyszczenie terenu.

Każdy z tych kroków powoduje powstawanie gazów cieplarnianych, bo budowanie to zanieczyszczanie środowiska w celu stworzenia czegoś, co będzie nadal zanieczyszczać.

Do niedawna wysiłki mające na celu złagodzenie szkód koncentrowały się prawie wyłącznie na efektywności operacyjnej, która pojawia się zaraz po zakończeniu budowy.

Mamy całą gamę skutecznych nowych technik utrzymywania komfortowej temperatury, włączonych świateł i bieżącej wody, a wszystko to przy zmniejszającym się budżecie węglowym.

Teraz jednak inżynierowie, wykonawcy, deweloperzy i architekci, zaczynają zdawać sobie sprawę, że w pierwszej kolejności zajęli się najłatwiejszym wyzwaniem.

Ograniczenie emisji dwutlenku węgla

Następnym zadaniem jest ograniczenie emisji dwutlenku węgla, czyli tego, który powstaje podczas wydobywania, wycinania lasów, mielenia, wytapiania, wypalania, produkcji, montażu, transportu ciężarówkami, dźwigania, wylewania, szklenia, polerowania, instalowania i wszystkich innych czynności, które prowadzą do dnia otwarcia.

Pomiar całkowitego wpływu budynku jest skomplikowany, a dodatkowo utrudnia go zamiłowanie branży do ogłaszania większej ilości dobrych wiadomości, niż uzasadniają to dane, a twierdzenia o zerowej emisji są często oparte na środowiskowej wersji bez ujęcia łańcucha dostaw (Scope 3 GHG Protocol).

Nieefektywny budynek można odnowić i ulepszyć w celu zmniejszenia przyszłych emisji związanych z jego użytkowaniem, ale nie można cofnąć zegara w odniesieniu do węgla wcielonego/wbudowanego.

Potrzebne jest podejście do dekarbonizacji w całym okresie eksploatacji.

Dobrze wiadomo, że działania w środowisku zabudowanym powodują emisje dwutlenku węgla związane z ogrzewaniem, chłodzeniem i innymi usługami. Jednak budynki są również odpowiedzialne za ukrytą część emisji dwutlenku węgla podczas ich cyklu życia. Te ukryte emisje znane są pod nazwą węgla wcielonego.

Węgiel wcielony jest tradycyjnie pomijany jako przyczyna emisji w środowisku zabudowanym. Jednak, w miarę jak program dekarbonizacji nabiera tempa, może się to szybko zmienić.

Zanim w nowym budynku zostanie włączone choćby jedno światło czy klimatyzator, jego ślad węglowy będzie już znaczny. Wydobycie materiałów używanych w fazie budowy, wraz z towarzyszącymi procesami produkcyjnymi i transportowymi, generuje emisję dwutlenku węgla. To samo dzieje się podczas rozbiórki i utylizacji.

Oczywiście, emisja związana nie jest generowana bezpośrednio przez użytkowane aktywa, ale nie wystąpiłaby, gdyby aktywa nie zostały zbudowane. Tylko poprzez dodanie tych emisji do emisji operacyjnych możemy dokładnie oszacować wpływ budynku na środowisko.

Na całym świecie, ale także w Polsce dostosowywane są przepisy budowlane tak, aby zawierały postanowienia dotyczące klimatu. Jednak wysiłki skupiają się prawie wyłącznie na ograniczeniu emisji operacyjnych.

Dzieje się tak przynajmniej częściowo dlatego, że uważa się, iż emisje operacyjne stanowią większą część całkowitych emisji w całym cyklu życia budynku.

W rzeczywistości jednak proporcje między emisjami wcielonymi a eksploatacyjnymi mogą się znacznie różnić, a w przyszłości udział węgla wcielonego będzie znacząco wzrastał. Jeśli przyjrzymy się infrastrukturze, to zobaczymy wyraźnie, że emisje wcielone często znacznie przewyższają ekwiwalenty operacyjne.

Budynek o niskim zapotrzebowaniu na energię może nadal mieć duży ślad węglowy, jeśli został zbudowany z materiałów o wysokiej zawartości węgla, takich jak beton, szkło i stal.

Ulepszone praktyki w zakresie zarządzania emisjami wcielonymi mogą oszczędzić wiele szkód już na wstępie. Nie oznacza to oczywiście, że emisje operacyjne powinny być zaniedbywane.

Przyszłość jest kuszącym źródłem oszczędności energii właśnie dlatego, że jest poza niczyją kontrolą. Ale wciąż jest ważna do rozważenia. Architekci, którzy opowiadają się za podejściem opartym na cyklu życia, pomagają kolejnym pokoleniom, podejmując mądre decyzje już teraz.

Zmuszenie budowniczych do upublicznienia ilości węgla wcielonego w każdym projekcie byłoby ogromnym krokiem.

Jeśli wygenerujesz przejrzystość, to zmieni to rynek, ale nikt nie chce być tym złym.

Uczciwe rozliczanie węgla wcielonego przekształciłoby także podejście miast do planowania, podnosząc poprzeczkę w zatwierdzaniu pozwoleń na budowę oraz rozbiórkę i zachęcając do adaptacyjnego ponownego wykorzystania.

Jak pokonać te bariery?

Pierwszym krokiem mogłoby być wprowadzenie obowiązku przeprowadzania oceny emisji dwutlenku węgla w całym cyklu życia w przypadku projektów przekraczających pewną wielkość.

Istnieje również ogromny potencjał dla deweloperów, aby przyjąć cele w zakresie intensywności emisji dwutlenku węgla dla swoich projektów.

Konieczne jest również, aby konsumenci materiałów budowlanych mogli zrestrukturyzować swoje procesy zamówień tak, aby uwzględniały one węgiel wcielony.

Czy jest to realne w Polsce?

Wydaje się, że tak, chociaż nadal bardziej skupiamy się na efektywności energetycznej budynków, a zapominamy o kluczowym węglu wcielonym w całym cyklu życia budynków.

Autor: dr inż. Krzysztof Starzyk

***

Dr inż. Krzysztof Starzyk zajmuje się zrównoważonym rozwojem, bilansowaniem emisji gazów cieplarnianych (GHG), obliczaniem śladu węglowego, opracowywaniem projektów redukcji emisji GHG (zarządzanie śladem węglowym w czasie) oraz wsparciem firm w procesie neutralności węglowej i klimatycznej.

Jest doktorem nauk technicznych Wydziału Budownictwa i Architektury Politechniki Opolskiej, absolwentem Wydziału Inżynierii Mechanicznej i Robotyki oraz Wydziału Zarządzania AGH Kraków, absolwentem studiów doktoranckich na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego,

Jest członkiem Rady Programowej Konferencji DNI BETONU 2023 Stowarzyszenia Producentów Cementu w Polsce.

Treści powiązane

Redukcja śladu węglowego
Redukcja śladu węglowego
Ślad węglowy to wyrażona w postaci liczbowej ilość gazów cieplarnianych wygenerowana przez dany podmiot lub działalność w celu wytworzenia konkretnego produktu lub usługi. W obliczeniach uwzględniana jest emisja dwutlenku węgla, metanu, podtlenku azotu i innych gazów.
Budowa metra w Sydney okiem geotechnika - wyjaśnia inżynier Robert Dawidowicz
Budowa metra w Sydney okiem geotechnika - wyjaśnia inżynier Robert Dawidowicz
Sydney Metro jest największym przedsięwzięciem transportowym w historii Australii. Do końca 2030 roku projekt zakłada wybudowanie 4 linii metra o łącznej długości 113 km oraz 46 stacji.
Planowanie produkcji oraz proces produkcji - komentuje Jacek "Prefabrykator" Trzcieliński
Planowanie produkcji oraz proces produkcji - komentuje Jacek "Prefabrykator" Trzcieliński
Zapraszamy do lektury drugiej części publikacji mgr inż. Jacka Trzcielińskiego, tym razem komentarz dotyczy planowania oraz procesu produkcji.
Wszystkie kolory betonu – wywiad z mgr. inż. Krzysztofem Kuniczukiem, właścicielem firmy Technologia Betonów Architektonicznych i Specjalistycznych
Wszystkie kolory betonu – wywiad z mgr. inż. Krzysztofem Kuniczukiem, właścicielem firmy Technologia Betonów Architektonicznych i Specjalistycznych
Czy beton może być piękny i wzbudzać zachwyt? - zapraszamy do lektury wywiadu ze znawcą i pasjonatem betonu Krzysztofem Kuniczukiem.
Emisyjność betonu - komentarz ekspercki dr inż. Katarzyny Synowiec, głównego specjalisty ds. projektów badawczo-rozwojowych w Centrum Technologicznym Betotech Sp. z o.o.
Emisyjność betonu - komentarz ekspercki dr inż. Katarzyny Synowiec, głównego specjalisty ds. projektów badawczo-rozwojowych w Centrum Technologicznym Betotech Sp. z o.o.
Beton plasuje się na drugiej pozycji w rankingu najpowszechniej stosowanych przez człowieka materiałów, ustępując miejsca tylko wodzie. Tak powszechnie stosowany w zurbanizowanym świecie, nie pozostaje jednak obojętny dla jakości i funkcjonalności tego świata.
Standard klasyfikacji emisyjności betonu towarowego - komentuje dr inż. Grażyna Bundyra-Oracz
Standard klasyfikacji emisyjności betonu towarowego - komentuje dr inż. Grażyna Bundyra-Oracz
Standard IMBiTB w jasny sposób określa, od jakiej wartości śladu węglowego możemy mówić o betonie niskoemisyjnym.
O działalności Polskiego Związku Producentów Kruszyw i rynku kruszyw opowiada dr inż. Łukasz Machniak
O działalności Polskiego Związku Producentów Kruszyw i rynku kruszyw opowiada dr inż. Łukasz Machniak
"Polska jest trzecim producentem kruszyw w Europie" - o roli Polskiego Związku Producentów Kruszyw mówi Dyrektor Biura Zarządu Łukasz Machniak.
What’s up doc? - wywiad z dr inż. Krzysztofem Poganem, właścicielem firmy KP-Project
What’s up doc? - wywiad z dr inż. Krzysztofem Poganem, właścicielem firmy KP-Project
Krzysztof Pogan to inżynier budownictwa, doktor nauk technicznych, ceniony ekspert z zakresu chemii budowlanej i przedsiębiorca, oferujący rozwiązania dla szeroko rozumianego budownictwa. Zapraszamy do lektury wywiadu z właścicielem firmy KP-Project.
Czy odpad może być cennym składnikiem betonu? - dr hab. inż. Magdalena Dobiszewska, prof. PBŚ
Czy odpad może być cennym składnikiem betonu? - dr hab. inż. Magdalena Dobiszewska, prof. PBŚ
​Obecnie najczęściej wykorzystywanymi materiałami budowlanymi w Polsce i na świecie są kompozyty cementowe, wśród których dominującą rolę zajmuje beton. Jednym z surowców naturalnych stosowanych do produkcji kompozytów cementowych są kruszywa naturalne.
Prefabrykaty - fakty i praktyka. Planowanie inwestycji i proces projektowy - komentuje inż. Jacek Trzcieliński
Prefabrykaty - fakty i praktyka. Planowanie inwestycji i proces projektowy - komentuje inż. Jacek Trzcieliński
Rekomendujemy Państwu lekturę pierwszej części publikacji mgr inż. budownictwa Jacka Trzcielińskiego, poświęconą prefabrykacji, a konkretnie planowaniu inwestycji oraz procesowi projektowemu.
Ograniczenia CO2 w produkcji cementu
Ograniczenia CO2 w produkcji cementu
Paradoksalnie beton, którego produkcja powoduje emisję ogromnych ilości CO2 do atmosfery jest wyrobem budowlanym, który wpisuje się w zasady zrównoważonego budownictwa. Niemniej od lat podejmowane są próby znalezienia optymalnych rozwiązań, aby zminimalizować szkodliwy wpływ produkcji betonu na środowisko. Dotyczy to w dużej mierze jednego z jego składników – cementu. Jak polscy producenci walczą z emisją dwutlenku węgla? Jakie działania mają przyczynić się do klimatycznej neutralności?
Zdrowa Architektura Zrównoważona - komentarz dr inż. arch. Marty Promińskiej
Zdrowa Architektura Zrównoważona - komentarz dr inż. arch. Marty Promińskiej
W czasach, gdy zmiany klimatyczne przyspieszyły, zintensyfikował się wpływ środowiska zbudowanego na zdrowie i chorujemy po prostu przez to, że żyjemy na ziemi. W związku z tym rolą projektanta jest przejęcie odpowiedzialności za zdrowie i przyszłość jakości życia człowieka.
O innowacjach dla ene​rgooszczędności mówi Jakub Sąsiadek, Sales Manager PL/CZ/SK w firmie BASF
O innowacjach dla ene​rgooszczędności mówi Jakub Sąsiadek, Sales Manager PL/CZ/SK w firmie BASF
Przedstawiamy komentarz ekspercki mgr inż. Jakuba Sąsiadka, Sales Managera na Polskę, Czechy i Słowację w firmie BASF.

Komentarze

brak komentarzy…