Jakiego artykułu szukasz?

Zdrowa Architektura Zrównoważona - komentarz dr inż. arch. Marty Promińskiej

W czasach, gdy zmiany klimatyczne przyspieszyły, zintensyfikował się wpływ środowiska zbudowanego na zdrowie i chorujemy po prostu przez to, że żyjemy na ziemi. W związku z tym rolą projektanta jest przejęcie odpowiedzialności za zdrowie i przyszłość jakości życia człowieka.
Zdrowa Architektura Zrównoważona - komentarz dr inż. arch. Marty Promińskiej

Czy architektura może być zdrowa?

Czy musimy w ogóle podejmować ten temat, skoro tworząc dla siebie „środowisko naturalne”, w którym spędzamy większość naszego czasu, zdrowie powinno być cechą nadaną budynkom w sposób intuicyjny - komentarz ekspercki dr inż. arch. Marty Promińskiej.

***

Zdrowa Architektura Zrównoważona to nowe podejście naukowe wdrażające wszystkie czynniki w środowisku związanym z budynkami, które wpływają na zdrowie ludzkie, dobre samopoczucie i produktywność osób w nich przebywających. Jest to multidyscyplinarny system projektowania, której celem jest zrozumienie i odblokowanie możliwości optymalizacji budynków pod kątem funkcji poznawczych i zdrowia.

Celem ZAZ jest wypełnienie merytorycznej pustki w kreowaniu zdrowego środowiska zbudowanego, które może przyczynić się w znacznym stopniu do leczenia chorób przewlekłych oraz zakaźnych. Zdrowa Architektura Zrównoważona jest więc najważniejszym zadaniem współczesnego projektanta, ponieważ – zgodnie z Powszechną Deklaracją Praw Człowieka – Każdy człowiek ma prawo do poziomu życia odpowiadającego potrzebom zdrowia i zapewniającego dobrobyt jemu i jego rodzinie.

Współczesne budynki charakteryzują się jednakże nierównomiernością występowania czynników prozdrowotnych oraz różnym stopniem nasilenia tych cech. W celu stworzenia rzeczywistej definicji zdrowej zrównoważonej architektury należy rozszerzyć paradygmat zdrowia w kontekście budynku oraz otaczającymi terenami zewnętrznymi. Cechą wspólną jest omiczność i rozdzielanie tych trzech pojęć jest sztucznym tworem powodującym destabilizację systemu zrównoważonego.

W praktyce projektowo-realizacyjnej oznacza to identyfikację:

  • zdrowia systemowego – będącego wynikiem doboru rozwiązań technicznych,
  • zdrowia użytkowego – będącego wynikiem doboru rozwiązań funkcjonalnych,
  • zdrowia wbudowanego – w materiały budowlane i obiekt w całym cyklu życia budynku.

Zdrowe planowanie może stać się więc formą "przepisywania przestrzennego" , podobnie jak w przypadku przepisywania leków czy zaleceń lekarskich. Zalecenia urbanistyczno- architektoniczne powinny być bezpośrednim elementem uzdrawiania społeczności. Projektowanie jest więc sztuką uzdrawiania (określenie w języku łacińskim brzmi medeor i jest ono etymologicznym źródłem słowa medycyna).

Pandemia COVID-19 pokazała nam w bardzo jaskrawy sposób, że projektowanie architektoniczno - urbanistyczne pełni rolę „medycyny przestrzennej”. Oczywiście, istnieje wiele aspektów, które pozostają poza auspicjami projektanta, nie mniej jednak nadal istnieje znaczna liczba czynników warunkujących zdrowie, które są kontrolowane przez profesję architekta czy urbanisty.

Głównym przesłaniem ZAZ jest także fakt, że najważniejszym elementem projektu jest człowiek. Forma zabudowy, jej piękno, wygląd materiałów wykończeniowych, nowoczesne rozwiązania techniczne, czy organizacja przestrzeni to narzędzia wchodzące w skład wieloaspektowego środowiska zbudowanego, które wpływa na jego zdrowie i samopoczucie. Kreowanie tego środowiska wymaga jednak zmiany definicji i zakresu projektu, który powinien zostać poszerzony o fazę zasiedlenia, eksploatacji oraz rozbiórki. Faza zasiedlenia jest niezwykle istotna z punktu widzenia późniejszego prawidłowego działania systemów instalacji, kształtowania się środowiska wewnętrznego oraz osiadania konstrukcji i wysuszania obiektu. Po tym czasie obsługa techniczna wraz z projektantami branżowymi powinna dokonać regulacji instalacji grzania, chłodzenia, klimatyzacji oraz przeanalizować działanie obiektu z punktu widzenia dystrybucji energii. Najdłuższy etap „życia” budynku, czyli eksploatacja, jest najważniejszym okresem z punktu widzenia użytkownika. W trakcie tej fazy środowisko, w którym przebywa człowiek, oddziałuje na jego zdrowie zarówno fizyczne, jak i psychiczne. Dlatego projektanci powinni na etapie powstawania dokumentacji przewidzieć sposób funkcjonowania wszystkich zastosowanych rozwiązań, w szczególności architektonicznych, ponieważ elementy wbudowane na trwałe są trudne lub zbyt kosztowne do modyfikacji po zrealizowaniu.

Uwzględnienie indywidualnych cech użytkownika w projekcie wydaje się czynnością trudną, niewygodną i niezwykle złożoną. Jednak dopiero spełnienie oczekiwań człowieka: estetycznych, społecznych czy zdrowotnych tworzy A R C H I T E K T U R Ę. Bez człowieka bowiem budynek pozostanie obudowaną konstrukcją, bez funkcji i roli, jaką spełnia w życiu swojego użytkownika.

Aby uzyskać cechę jednostkowości, należy oprócz komfortu termicznego wprowadzić do projektu kilka elementów spoza obrębu ścisłych wymagań technicznych. Są to przede wszystkim czynniki wspierające kondycję psychiczną i fizyczną człowieka, umożliwienie wypowiadania się na temat środowiska w którym żyje, pracuje, odpoczywa oraz wykreowanie zdrowej przestrzeni społecznej.

Największy wpływ budynek ma na układ oddechowy, immunologiczny, trawienny, nieco mniejszy na sercowo-naczyniowy, nerwowy, hormonalny, moczowy, a w najmniejszym stopniu oddziałuje na układ kostny.

Architektura, aby była zdrowa, musi być także przygotowana do zmierzenia się ze zmianami klimatycznymi. Główne zagrożenia takie jak wzrost temperatury, powodzie, pożary czy susze ewoluowały w ostatnim stuleciu z obszaru potencjalnych ryzyk w kierunku rzeczywistych cech środowiska zbudowanego, mających wpływ na zdrowie ludzi i planety. Czynniki te powinny również być stałymi uwarunkowaniami dla projektów budynków, planowania miast, regionów, czy globalnych, międzynarodowych standardów technicznych. Nowe i istniejące konteksty miejskie muszą równolegle reagować na świat biologiczny i zacząć przywracać równowagę systemu ekologicznego znacznie lepiej niż wcześniej. Covid-19 bowiem pojawił się jako wynik działalności antropogenicznej ; wzrost populacji, urbanizacja i towarzyszące temu zmniejszenie siedlisk dzikich roślin i zwierząt wywarły zbyt dużą presję na świat przyrody i nastąpiła degradacja świata przyrody oraz wzrost liczby nowych chorób zakaźnych przenoszonych ze zwierząt na ludzi.


Fot. Szymon Olczak

Główne cele i strategie zdrowej architektury oraz urbanistyki, które umożliwia globalizacja w odpowiedzi na zmiany klimatyczne to między innymi:
  • Ochrona zdrowia ludzi w ciągu całego ich życia, zmniejszenie częstotliwości występowania chorób
  • Identyfikacja determinantów zdrowia związanych ze środowiskiem zbudowanym
  • Planowanie scenariuszy realizacji zabudowy na zmiany klimatyczne, strategie adaptacyjne w pracach projektowych
  • Zmniejszenie efektu miejskiej wyspy ciepła, zwiększenie powierzchni zieleni
  • Analiza zmian pokrycia terenu miejskiego w kontekście przepuszczalności terenu, zmiana pokrycia, rozszczelnianie oraz zmniejszanie ilości powierzchni utwardzonych, zatrzymanie rozwoju zabudowy na terenach zalewowych
  • Elementy zapobiegające rozprzestrzenianie się pożaru w postaci dostosowania formy zabudowy, wprowadzenia różnorodności funkcjonalnej, kształtowanie zabudowy oraz roślinności wysokiej w sposób wpływający na różę wiatrów
  • Zerowa emisja dwutlenku węgla
  • Różnorodność biologiczna
  • Ułatwienie rozproszenia: stworzenie infrastruktury dla przemieszczania się zwierząt i łączność siedlisk (zapobieganie rozprzestrzenianiu się gatunków inwazyjnych i szkodników).
  • Zmniejszenie zanieczyszczenia hałasem i światłem

Autorka:

Dr inż. arch. Marta Promińska, Strabag Sp. z o.o. Autorka książki „Zdrowa Architektura. Nowy standard budownictwa zrównoważonego”. Architektka, urbanistka, certyfikowany assessor LEED O+M. Absolwentka Politechniki Krakowskiej. W 2020 r. uzyskała tytuł doktora na Politechnice Śląskiej. Pełnomocniczka Zarządu SARP ds. Środowiska i Ochrony Klimatu.

Źródła:
Rice L. After Covid-19: urban design as spatial medicine, Nature Public Health Emergency Collection Urban Des Int. 2020 Nov 11:1–6. doi: 10.1057/s41289-020-00142-6. Epub ahead of print. PMCID: PMC7656894.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7656894/, dostęp 04.08.2022

Treści powiązane

Ograniczenia CO2 w produkcji cementu
Ograniczenia CO2 w produkcji cementu
Paradoksalnie beton, którego produkcja powoduje emisję ogromnych ilości CO2 do atmosfery jest wyrobem budowlanym, który wpisuje się w zasady zrównoważonego budownictwa. Niemniej od lat podejmowane są próby znalezienia optymalnych rozwiązań, aby zminimalizować szkodliwy wpływ produkcji betonu na środowisko. Dotyczy to w dużej mierze jednego z jego składników – cementu. Jak polscy producenci walczą z emisją dwutlenku węgla? Jakie działania mają przyczynić się do klimatycznej neutralności?
Elementy prefabrykowane w budownictwie wielorodzinnym
Elementy prefabrykowane w budownictwie wielorodzinnym
Modułowe elementy wykorzystywane są w budownictwie o konstrukcji betonowej, drewnianej lub stalowej. Choć prefabrykaty nie są jeszcze powszechnie stosowane, ich popularność wzrasta. Zalety budowania w tej technologii są doceniane przez inwestorów i przesądzają o wyborze prefabrykacji w budownictwie wielorodzinnym.
Pielęgnacja betonu
Pielęgnacja betonu
Pielęgnacja betonu to czynności wykonywane na etapie twardnienia cementu, które mają zapobiec zbyt szybkiemu odparowaniu wody, a tym samym powstaniu mikropęknięć i uzyskaniu gorszych parametrów wytrzymałościowych, mrozoodporności i mniejszej odporności na agresję chemiczną. Jak pielęgnować beton? Czy inne zabiegi wymagane są latem i zimą? Dlaczego pielęgnacja betonu jest tak ważna? O tym piszemy w tym artykule.
Druk 3D w budownictwie
Druk 3D w budownictwie
Budynek z drukarki 3D – brzmi futurystycznie? Choć to ciągle niezwykle niszowe zjawisko, powstają pierwsze budowle tego typu. Ten kierunek może całkowicie zmienić proces budowania. Czym jest druk 3D w budownictwie, jak działają drukarki tego typu oraz jakie mogą być korzyści takiego rozwiązania? Więcej na ten temat w poniższym artykule.
Budynki inteligentne
Budynki inteligentne
System inteligentnego domu pozwala na automatyzację wszystkich urządzeń podłączonych do wspólnej sieci, zdalne sterowanie elementami systemu dzięki bezprzewodowej technologii przy pomocy jednego urządzenia. To wygoda w domu, biurze, obiektach usługowych czy przemysłowych.
Geopolimery – beton nowej generacji
Geopolimery – beton nowej generacji
Beton jest materiałem najczęściej wykorzystywanym przez człowieka. O jego popularności przesądza wysoka trwałość, wytrzymałość i łatwość formowania. Jego produkcja ma jednak negatywny wpływ na środowisko. Współczesne poszukiwanie proekologicznych technologii we wszystkich gałęziach przemysłu, w tym w budownictwie, powoduje sięgnięcie po rozwiązania znane już w starożytności.
O działalności Polskiego Związku Producentów Kruszyw i rynku kruszyw opowiada dr inż. Łukasz Machniak
O działalności Polskiego Związku Producentów Kruszyw i rynku kruszyw opowiada dr inż. Łukasz Machniak
"Polska jest trzecim producentem kruszyw w Europie" - o roli Polskiego Związku Producentów Kruszyw mówi Dyrektor Biura Zarządu Łukasz Machniak.
Wszystkie kolory betonu – wywiad z mgr. inż. Krzysztofem Kuniczukiem, właścicielem firmy Technologia Betonów Architektonicznych i Specjalistycznych
Wszystkie kolory betonu – wywiad z mgr. inż. Krzysztofem Kuniczukiem, właścicielem firmy Technologia Betonów Architektonicznych i Specjalistycznych
Czy beton może być piękny i wzbudzać zachwyt? - zapraszamy do lektury wywiadu ze znawcą i pasjonatem betonu Krzysztofem Kuniczukiem.
Nowoczesne ogrzewanie domu – kolektory słoneczne, pompy ciepła, fotowoltaika
Nowoczesne ogrzewanie domu – kolektory słoneczne, pompy ciepła, fotowoltaika
Choć klimat wyraźnie się ociepla, to jednak koszty ogrzewania stanowią kluczowy składnik wydatków związanych z eksploatacją domu. Wybieramy więc nowoczesne, ekologiczne i przede wszystkim ekonomiczne rozwiązania.
Zielone budownictwo
Zielone budownictwo
Zielone budownictwo polega na tworzeniu budynków o ograniczonym negatywnym wpływie na środowisko przy jednoczesnym komforcie ich użytkowania. Chodzi o wprowadzanie proekologicznych rozwiązań na etapie projektowania, budowy i eksploatacji nieruchomości.
Projekt domu – gotowy czy indywidualny?
Projekt domu – gotowy czy indywidualny?
Rozważamy wady i zalety kupna gotowego projektu domu lub zamówienia indywidualnego u architekta. Które rozwiązanie jest lepsze? Na jaką opcję się zdecydować?
Zrównoważony rozwój w budownictwie
Zrównoważony rozwój w budownictwie
Zrównoważony rozwój polega na integrowaniu działań gospodarczych, społecznych i politycznych z zachowaniem równowagi przyrodniczej oraz trwałości procesów przyrodniczych. Jak w te postulaty wpisuje się budownictwo – czołowy konsument energii? Jakie rozwiązania proekologiczne stosuje branża budowlana, w jakim zakresie jej działalność może pozytywnie wpływać na środowisko?
Emisyjność betonu - komentarz ekspercki dr inż. Katarzyny Synowiec, głównego specjalisty ds. projektów badawczo-rozwojowych w Centrum Technologicznym Betotech Sp. z o.o.
Emisyjność betonu - komentarz ekspercki dr inż. Katarzyny Synowiec, głównego specjalisty ds. projektów badawczo-rozwojowych w Centrum Technologicznym Betotech Sp. z o.o.
Beton plasuje się na drugiej pozycji w rankingu najpowszechniej stosowanych przez człowieka materiałów, ustępując miejsca tylko wodzie. Tak powszechnie stosowany w zurbanizowanym świecie, nie pozostaje jednak obojętny dla jakości i funkcjonalności tego świata.
Nowe prawo budowlane w 2023 roku
Nowe prawo budowlane w 2023 roku
Od 1 stycznia 2023 roku ma wejść w życie wiele zmian nowelizowanej ustawy o prawie budowlanym. Na jakie nowości należy się przygotować? Czy na nowych przepisach zyskają inwestorzy? Czy zostaną zminimalizowane obciążenia organów administracji architektoniczno-budowlane czy nadzoru budowlanego?
Mała architektura betonowa
Mała architektura betonowa
Małą architekturą określa drobne elementy architektoniczne, wypełniające przestrzeń publiczną, elementy architektury ogrodowej, niewielkie obiekty kultu religijnego czy służące utrzymaniu porządku. Do ich wykonania stosuje się różnorodne materiały konstrukcyjne. My skupiamy się na betonie i jego zastosowaniu w małej architekturze. Poznaj elementy małej architektury betonowej.
What’s up doc? - wywiad z dr inż. Krzysztofem Poganem, właścicielem firmy KP-Project
What’s up doc? - wywiad z dr inż. Krzysztofem Poganem, właścicielem firmy KP-Project
Krzysztof Pogan to inżynier budownictwa, doktor nauk technicznych, ceniony ekspert z zakresu chemii budowlanej i przedsiębiorca, oferujący rozwiązania dla szeroko rozumianego budownictwa. Zapraszamy do lektury wywiadu z właścicielem firmy KP-Project.
Technologia BIM w projektowaniu i budowaniu
Technologia BIM w projektowaniu i budowaniu
Technologia BIM, czyli modelowanie informacji o budynku (ang. Building Information Modeling) to całościowy proces tworzenia informacji o budowanym zasobie, integrujący wielobranżowe dane na przestrzeni jego cyklu rozwojowego. Poznaj, gdzie BIM znajduje zastosowanie, co obejmuje i jakie są jego korzyści.
Dom pasywny
Dom pasywny
Tani, ekologiczny, to standardy, które powinien spełniać tzw. dom pasywny. Chodzi o pozyskiwanie energii koniecznej do komfortowego eksploatowania budynku w sposób bierny, darmowy, pasywny, poprzez zastosowanie odpowiednich technologii, materiałów, odzyskiwanie energii pochodzącej z natury, minimalizowanie zapotrzebowania na energię.

Komentarze

brak komentarzy…