Nowe prawo budowlane w 2023 roku

Nowa ustawa ma uprościć proces budowlany. Stanowi też kolejny krok w cyfryzacji budownictwa.

Nowelizacja ustawy ma – w opinii Ministerstwa Technologii i Rozwoju - rozwiązać problemy:

• dualizmu prawnego różnicującego budowę domów jednorodzinnych o powierzchni zabudowy poniżej i powyżej 70 m. kw.,
• zbytniego obciążenia inwestorów w ramach procedury uzyskiwania pozwolenia na budowę, dokonywania zgłoszenia oraz oddawania obiektów budowlanych do użytkowania,
• niewielkiej odpowiedzialności zawodowej osób pełniących samodzielne funkcje techniczne w budownictwie,
• braku rzeczoznawstwa budowlanego jako samodzielnej funkcji technicznej w budownictwie.

W projekcie zapisane są m.in. takie cele ustawy:

• wprowadzenie jednolitego dla całego kraju Systemu Obsługi Postępowań Administracyjnych w Budownictwie (SOPAB),
• uruchomienie cyfrowej, w pełni darmowej Bazy Projektów Budowlanych,
• zmniejszenie obciążenia organów administracji architektoniczno-budowlanej, nadzoru budowlanego oraz inwestorów dokumentacją papierową,
• wprowadzenie 100% elektronicznego obiegu dokumentacji w obszarze budownictwa w administracji publicznej.

Omówmy pokrótce wybrane zapisy nowej ustawy.

Prawo budowlane 2023 - budowa domu bez pozwolenia

To kluczowa zmiana nowelizowanej ustawy. Umożliwi ona budowę jednorodzinnych budynków mieszkalnych o powierzchni zabudowy poniżej i powyżej 70 m² na podstawie jednolitej procedury. Dotychczas zwolnienie z pozwolenie na budowę oraz wyłączenie możliwości zgłoszenia przez organ administracji architektoniczno-budowlanej sprzeciwu dotyczyło niektórych budynków o powierzchni do 70 m².

Nowe przepisy mają ułatwić realizację budowy własnego domu. Zgłoszenia budowy odbywać się będą na podstawie projektu z obowiązkowym kierownikiem budowy. Uproszczona ma być procedura odbioru, sprowadzająca się do potwierdzenia przez kierownika budowy gotowości do zamieszkania.

Jak wspomniano, udział kierownika budowy będzie obligatoryjny w inwestycjach powyżej 70 m².

Wymóg pozwolenia na budowę nie będzie zależny od powierzchni domu, jedynie jego wysokości. Bez pozwolenia będzie można wybudować budynek maksymalnie o dwóch kondygnacjach.

Prawo budowlane 2023 - zawiadomienie o zakończeniu budowy

Zawiadomienie o zakończeniu budowy zastąpi stosowane dotychczas obowiązkowo pozwolenie na użytkowanie. Oddanie budowanego obiektu do użytku następować będzie z chwilą złożenia przez kierownika budowy oświadczenia o zakończeniu budowy (dotyczyć będzie budynków mieszkalnych jednorodzinnych oraz obiektów budowlanych kategorii III).

Pozwolenie na użytkowanie wymagane będzie jedynie, gdy użytkowanie obiektu budowlanego ma nastąpić przed wykonaniem wszystkich robót budowlanych oraz gdy sam inwestor dobrowolnie o to wystąpi.

Przed przystąpieniem do użytkowanie konieczne będzie dołączenie do dokumentacji budowy:

• projektu technicznego
• protokołów badań i sprawdzeń: przyłączy i instalacji, zapewniających użytkowanie obiektu budowlanego zgodnie z przeznaczeniem,
• dokumentacji geodezyjnej, zawierającej wyniki geodezyjnej inwentaryzacji powykonawczej
• informacji o zgodności usytuowania obiektu budowlanego z projektem zagospodarowania działki lub terenu lub odstępstwach od tego projektu

Prawo budowlane 2023 - budowa na zgłoszenie

Zmianie ulegnie wykaz inwestycji, niewymagających decyzji o pozwoleniu na budowę a jedynie zgłoszenia.

Przykładem takiej budowy jest wolnostojąca elektrownia wiatrowa, której całkowita wysokość mieści się w przedziale 3 m - 12 m oraz której moc nie przekracza mocy mikroinstalacji, a odległość jej usytuowania od granic działki jest nie mniejsza niż jej całkowita wysokość.

Do tej grupy inwestycji dołączy też budowa zbiorników na wody opadowe o pojemności od 3 do 10 m³ czy budowa wylotów do cieków naturalnych.

Rozszerzy się katalog budów niewymagających ani pozwolenia, ani zgłoszenia.

Dotyczyć to będzie choćby wspomnianej elektrowni wiatrowej o wysokości do 3 m czy zbiorników na wody opadowe o pojemności do 3 m³.

Prawo budowlane 2023 - Baza Projektów Budowlanych

Uruchomienie darmowej, cyfrowej Bazy Projektów Budowlanych (BPB) to kolejny cel nowelizowanej ustawy. Baza ułatwi dostęp zarówno do samych projektów jak i ich sporządzonych elektronicznie elementów organom administracji architektoniczno-budowlanej i nadzorowi budowlanemu w sytuacjach wnioskowania o pozwolenie na budowę lub użytkowanie.

Jak to ma działać w praktyce?

Inwestor zamiast składać projekt budowlany, wskaże jego indywidualny numer przypisany w BPB. Nie będzie konieczności posługiwania się papierowymi projektami. Organ obsługujący wniosek, sprawdzający czy weryfikujący będzie korzystać z wersji elektronicznej dostępnej w bazie.

Prawo budowlane 2023 - System e-CRUB

Wyszukiwarka osób z uprawnieniami budowlanymi to kolejny krok na drodze cyfryzacji w budownictwie. System zastąpił dotychczasowy rejestr, obecnie informacje o zdobytych uprawnieniach trafiają do bazy natychmiast po zdanym egzaminie.

E-CRUB ułatwi weryfikację kwalifikacji i uprawnień zatrudnianych przez inwestora projektantów czy inżynierów.

Cyfryzacja w budownictwie

Papierowe dokumenty i rejestry stopniową są wypierane przez ich wersje elektroniczne. Choć przewidziany jest okres przejściowy, w którym będzie możliwość korzystania z dowolnej formy dokumentów, cyfryzacja wprowadza obowiązkową Elektroniczną Książkę Obiegu Budowlanego oraz Elektroniczny Dziennik Budowy.

Trwają także prace nad rozbudową serwisu e-Budownictwo, doskonaleniem wyszukiwarki Rejestru Wniosków, Decyzji i Zgłoszeń w sprawach budowlanych. Wdrożono nowy elektroniczny System Nadzoru Rynku Wyrobów Budowlanych e-SNRWB.

Ruszyły prace nad Systemem do Obsługi Postępowań Administracyjnych w Budownictwie, czyli systemem IT do prowadzenia przez organy administracji architektoniczno-budowlanej oraz organami nadzoru budowlanego elektronicznych postępowań administracyjnych.