Instalacja odgromowa

W momencie uderzenia pioruna, instalacja odgromowa odprowadza zgromadzoną energię do ziemi jak najkrótszą drogą. To najprostszy sposób zabezpieczenia budynku przed przykrymi konsekwencjami, jakie może spowodować burza.

Kiedy instalacja odgromowa jest obowiązkowa?

Prawo budowlane wskazuje, że instalacja odgromowa powinna być zamontowana w budynkach:

• wyższych niż 15 m
• o powierzchni co najmniej 500 m2
• wykonanych z materiałów łatwopalnych
• narażone na wysoką częstotliwość wyładowań atmosferycznych
• w każdym obiekcie użyteczności publicznej.

Zdrowy rozsądek podpowiada, żeby niezależnie od zapisów ustawy zadbać o bezpieczeństwo swojego dobytku i wyposażyć dom w system bezpiecznie odprowadzający niszczycielską energię pioruna.

Warunkiem podpisania polisy ubezpieczeniowej może być istnienie na budynku sprawnie działającej instalacji odgromowej. Jej brak może być powodem problemów z uzyskaniem odszkodowania na wypadek pożaru wywołanego piorunem.

W co najczęściej uderza piorun?

W wyniku wyładowania atmosferycznego powstają błyskawice osiągające natężenie nawet do 20 tys. amperów. Pioruny, aby wyrównać różnice potencjałów między chmurami a gruntem, szukają najkrótszej drogi. Uderzając w materiał niepalny, np. cegłę czy beton, mogą spowodować ich pęknięcie, ale trafiając w przewody elektryczne mogą zarówno je jak i podłączone do sieci energetycznej urządzenia uszkodzić a nawet doprowadzić do pożaru.

Na uderzenie pioruna narażone są wysokie budynki, wieże, iglice, szczyty domów, anteny, strzeliste drzewa, szczyty gór, sieci elektryczne, latarnie, wysokie słupy. Sprzyjającym piorunom jest środowisko wilgotne, a także elementy metalowe.

Elementy instalacji odgromowej

Instalacja odgromowa to rozprowadzone i zamocowane na dachu metalowe przewody, połączone następnie z ziemią, odprowadzając tą drogą ładunki zgromadzone przez piorun.

Według normy PN-EN 62305-1:2011 instalacja odgromowa obejmuje następujące elementy:

• zwody pionowe i poziome
• przewody odprowadzające
• uziomy
• zaciski probiercze.

Jak działa instalacja odgromowa?

Najwyższy element instalacji – zwody, które są rozmieszczone na dachach, kominach, wywietrznikach i antenach oraz wszystkich wystających ponad powierzchnię dachu elementach - przyciągają pioruny i przejmują prąd. Wędruje on następnie przewodami odprowadzającymi, rozmieszonymi na bocznych ścianach budynku, do uziomów. Uziomy, znajdujące się ziemi, rozpraszają energię pioruna, wyrównując różnicę potencjałów między chmurami a ziemią.

Zaciski probiercze łączą przewody odprowadzające z uziomem.

Rodzaje uziomów

Uziom to układ połączonych przewodów, których celem jest rozproszenie ładunków w gruncie. Różnią się one przede wszystkim sposobem montażu oraz etapem budowy, podczas którego możliwe jest ich zastosowanie.

Stosuje się dwa rodzaje uziomów:

• naturalne
• sztuczne.

Uziom naturalny to najczęściej zbrojenie, które zawierają fundamenty budynku. Mogą nim być też rury wodociągowe lub płaszcze przewodów elektrycznych wykonane z metalu. Jego wykonanie możliwe jest na etapie powstawania domu. Ważne, aby fundamenty z tak wykonanym uziomem nie były całkowicie odizolowane od gruntu warstwą termoizolacyjną.

Uziom sztuczny może mieć postać poziomą (uziom otokowy) lub pionową (uziom szpilkowy, punktowy). Powinien być umieszczony w odległości nie mniejszej niż 1 m od domu.

Uziom otokowy występuje w postaci pętli rozmieszczonej wokół budynku. Najczęściej wykonuje się go z tzw. bednarki, płaskiej, metalowej taśmy rozprowadzonej wokół domu na głębokości nie mniejszej niż pół metra. Zainstalowanie takiego uziomu wymaga wykonania wykopu wokół domu.

Uziom pionowy jest konstrukcją z pionowo ułożonych prętów, których końce sięgają głębokości kilku metrów. Ich liczba i długość zależeć będzie od wielkości budynku i rodzaju gruntu.

Bezpieczeństwo urządzeń elektrycznych podczas burzy

Większość sprzętów używanych w naszych domach wyposażonych jest w podzespoły elektroniczne, podatne na uszkodzenia powstałe w wyniku przepięć w instalacji elektrycznej. Przepięcia mogą być wywołane przez burzę lub czynności łączeniowe w sieci zasilającej budynek (włączenie prądów zwarciowych czy włączanie i wyłączanie urządzeń o znacznych indukcyjnościach lub pojemnościach).

Ograniczniki przepięć, czyli ochronniki, to urządzenia, które przejmują falę przepięciową i odprowadzają ją do uziomu, a nie do instalacji. Występuje kilka typów ograniczników, instaluje się je w zależności od miejsca. Ograniczniki typu 1 umieszcza się w złączu budynku, ograniczniki typu 2 instaluje się w rozdzielnicy, ograniczniki typu 3 – bezpośrednio przy chronionych odbiornikach.

Czy instalacja fotowoltaiczna przyciąga pioruny?

Poprawnie wykonana instalacja fotowoltaiczna nie będzie celem wyładowań atmosferycznych. Nie powinny na jej powierzchni gromadzić się ładunki. Ponadto należy ją wyposażyć w niezbędne zabezpieczenia odgromowe.

Fot. Freepik