Jak obliczyć ślad węglowy?

Ślad węglowy może być mierzony na różnych poziomach:

• indywidualnym – dotyczy jednostki (np. codzienne dojazdy, dieta, zużycie energii w domu, loty).
• produktowym – uwzględnia emisje związane z produkcją, transportem, użytkowaniem i utylizacją danego produktu.
• organizacyjnym/przedsiębiorstwa – obejmuje emisje związane z działalnością firmy (produkcja, logistyka, energia, podróże służbowe itp.).
• krajowym – obejmuje całkowite emisje państwa.

Cele obliczania śladu węglowego

Obliczanie śladu węglowego ma na celu zmierzenie wpływu działalności człowieka lub organizacji na klimat – poprzez określenie ilości gazów cieplarnianych emitowanych do atmosfery. Pozwala to podejmować świadome decyzje, które prowadzą do ograniczenia emisji i przeciwdziałania zmianom klimatycznym.

Celem obliczania śladu węglowego jest:

Identyfikacja głównych źródeł emisji - pozwala ustalić, które procesy, produkty lub działania generują najwięcej emisji.

Redukcja emisji - pomaga określić priorytety w działaniach ograniczających emisje, umożliwia wprowadzenie bardziej efektywnych i ekologicznych rozwiązań.

Zrównoważony rozwój - ślad węglowy to jedno z podstawowych narzędzi oceny wpływu na środowisko, firmy mogą wdrażać strategie ESG (środowisko, społeczeństwo, ład korporacyjny).

Zgodność z regulacjami - w wielu krajach obowiązują przepisy nakazujące raportowanie emisji gazów cieplarnianych (np. w ramach dyrektyw UE), obliczanie śladu ułatwia spełnienie tych obowiązków.

Przewaga konkurencyjna i wizerunek - firmy, które mierzą i redukują ślad węglowy, są postrzegane jako odpowiedzialne, może to przyciągnąć klientów, inwestorów i partnerów biznesowych.

Świadomość konsumencka - dla konsumentów informacja o śladzie węglowym produktu może wpłynąć na decyzje zakupowe, dirmy mogą umieszczać etykiety z deklarowaną emisją na opakowaniach (tzw. carbon labeling).

Przygotowanie do neutralności klimatycznej - obliczanie śladu to pierwszy krok w kierunku neutralności klimatycznej (zero netto), co jest celem wielu krajów i firm do 2050 roku.

Jak obliczyć ślad węglowy?

Aby obliczyć ślad węglowy, należy zidentyfikować wszystkie źródła emisji gazów cieplarnianych związane z daną działalnością (np. produkcja, transport, zużycie energii) i pomnożyć je przez odpowiednie wskaźniki emisyjności. Suma tych wartości da całkowity ślad węglowy, wyrażany w tonach ekwiwalentu dwutlenku węgla (tCO2e).

Obliczanie śladu węglowego krok po kroku:

1. Określenie zakresu i celu obliczeń

Ustal, czy obliczasz ślad węglowy produktu, organizacji, gospodarstwa domowego lub innego zakresu. Określ cel obliczeń (np. redukcja emisji, raportowanie zrównoważonego rozwoju).

2. Identyfikacja źródeł emisji

Zidentyfikuj wszystkie procesy i działania, które generują emisje gazów cieplarnianych. Może to być pozyskiwanie surowców, transport materiałów, produktów, pracowników, procesy produkcyjne, zużycie energii, zużycie wody i związane z tym procesy, utylizacja – opady i procesy związane z ich przetwarzaniem, emisje z podróży służbowych, emisje z procesów administracyjnych, zużycie materiałów biurowych.

3. Zbieranie danych

Zgromadź dane dotyczące zużycia zasobów i energii, ilości wyprodukowanych produktów, pokonanych kilometrów w transporcie, itp.

4. Wybór wskaźników emisyjności

Wybierz odpowiednie wskaźniki emisyjności dla każdego źródła emisji. Wskaźniki te określają ilość gazów cieplarnianych emitowanych na jednostkę aktywności (np. kWh energii, kg surowca, km transportu).

5. Obliczanie emisji

Pomnóż dane dotyczące aktywności przez odpowiednie wskaźniki emisyjności, aby obliczyć emisje dla każdego źródła. Zsumuj emisje z poszczególnych źródeł, aby otrzymać całkowity ślad węglowy.

6. Raportowanie i analiza

Przygotuj raport z obliczeń, zawierający informacje o poszczególnych źródłach emisji i ich udziale w całkowitym śladzie węglowym. Analiza wyników pozwoli zidentyfikować obszary, w których można dokonać redukcji emisji.

7. Redukcja śladu węglowego

Opracuj i zaimplementuj strategię redukcji emisji, uwzględniając wyniki obliczeń. Może to obejmować zmiany w procesach produkcyjnych, zastosowanie bardziej efektywnych energetycznie technologii, zmianę źródeł energii, optymalizację transportu, itp.

Narzędzia do obliczania śladu węglowego

Istnieje wiele narzędzi – zarówno prostych kalkulatorów online, jak i zaawansowanych platform – które służą do obliczania śladu węglowego dla osób fizycznych, firm, produktów czy całych organizacji. Oto podział i przegląd najpopularniejszych z nich:

Kalkulatory śladu węglowego

Istnieją liczne kalkulatory śladu węglowego online pomagające określić emisje związane z codziennym stylem życia: transportem, zużyciem energii, dietą, konsumpcją.

Narzędzia dla firm i organizacji

Pozwalają obliczyć emisje z działalności operacyjnej zgodnie z protokołem GHG (Greenhouse Gas Protocol). Ułatwiają gromadzenie danych, obliczenia i raportowanie śladu węglowego, zwłaszcza dla organizacji.

Narzędzia dla produktów

Pomagają obliczyć tzw. product carbon footprint (PCF) – emisję w całym cyklu życia produktu.

Aplikacje mobilne

To podręczne narzędzia przydatne dla osób, które chcą śledzić swoje codzienne wybory, motywują do ekologicznych nawyków.

Jak zmniejszyć swój ślad węglowy?

Zmniejszenie śladu węglowego to ważny krok w kierunku ochrony klimatu i środowiska. Oto sprawdzone sposoby, dzięki którym możesz skutecznie ograniczyć emisję gazów cieplarnianych zarówno jako jednostka, jak i w firmie czy instytucji:

• wybieraj transport publiczny lub rower
• ogranicz spożycie mięsa, szczególnie czerwonego
• oszczędzaj energię w domu (np. LED, termostat)
• obniż temperaturę w pomieszczeniu o 1 stopień
• korzystaj z odnawialnych źródeł energii
• kupuj produkty lokalne i sezonowe
• ogranicz loty samolotem, szczególnie na krótkie dystanse
• ogranicz zużycie plastiku
• wybieraj produkty trwałe, naprawiaj zamiast wyrzucać
• segreguj śmieci i recyklinguj
• kompostuj odpady organiczne
• unikaj jednorazówek (toreb, słomek, kubków)
• wyłącz sprzęt elektroniczny, jeśli go nie używasz
• wspieraj firmy i produkty neutralne klimatycznie
• edukuj innych i wspieraj ekologiczne postawy.

Fot. Freepik