Odpowiedzialność zawodowa w budownictwie

Tryb odpowiedzialności zawodowej w budownictwie jest procedurą administracyjną i odnosi się do osoby fizycznej wykonującej samodzielną funkcję w budownictwie.

Samodzielna funkcja w budownictwie

Samodzielna funkcja w budownictwie definiowana jest w art. 12 ust. 1 ustawy Prawo budowlane jako działalność związana z koniecznością fachowej oceny zjawisk technicznych lub samodzielnego rozwiązania zagadnień architektonicznych i technicznych oraz techniczno-organizacyjnych.

Przede wszystkim jest to działalność obejmująca:

• projektowanie, sprawdzanie projektów architektoniczno-budowlanych i technicznych oraz sprawowanie nadzoru autorskiego
• kierowanie budową lub innymi robotami budowlanymi
• kierowanie wytwarzaniem konstrukcyjnych elementów budowlanych oraz nadzór i kontrolę techniczną wytwarzania tych elementów
• wykonywanie nadzoru inwestorskiego
• sprawowanie kontroli technicznej utrzymania obiektów budowlanych.

Samodzielne funkcje w budownictwie mogą sprawować jedynie osoby z uprawnieniami budowlanymi w jednej ze specjalności:

• architektonicznej
• konstrukcyjno-budowlanej
• inżynieryjnej (mostowej, drogowej, kolejowej w zakresie kolejowych obiektów budowlanych, kolejowa w zakresie sterowania ruchem kolejowym, hydrotechnicznej, wyburzeniowej)
• instalacyjna w zakresie sieci, instalacji i urządzeń telekomunikacyjnych; cieplnych, wentylacyjnych, gazowych, wodociągowych i kanalizacyjnych; elektrycznych i elektroenergetycznych.

Odpowiedzialności zawodowej w budownictwie podlegają więc zgodnie z prawem budowlanym: projektant, kierownik budowy lub kierownik robót, inspektor nadzoru inwestorskiego, osoba kierująca wytwarzaniem konstrukcyjnych elementów budowlanych oraz sprawująca kontrolę techniczną utrzymania obiektów budowlanych.

Brak posiadanych uprawnień skutkuje brakiem możliwości uruchomienia trybu odpowiedzialności zawodowej.

Naruszenie odpowiedzialności zawodowej w budownictwie

Popełnienie jednego z czynów wymienionych w Prawie budowlanym przez osobę wykonującą samodzielne funkcje techniczne w budownictwie podlega karze.

Ustawodawca w art. 95 ustawy Prawo budowlane wskazuje, że odpowiedzialności zawodowej w budownictwie podlegają osoby, które:

• dopuściły się występków lub wykroczeń, określonych ustawą Prawo budowlane
• zostały ukarane w związku z wykonywaniem samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie
• wskutek rażących błędów lub zaniedbań, spowodowały zagrożenie życia lub zdrowia ludzi, bezpieczeństwa mienia lub środowiska albo znaczne szkody materialne
• nie spełniają lub spełniają niedbale swoje obowiązki
• uchylają się od podjęcia nadzoru autorskiego lub wykonują niedbale obowiązki wynikające z pełnienia tego nadzoru.

Kary za naruszenie odpowiedzialności zawodowej w budownictwie

Popełnienie czynów powodujących odpowiedzialność zawodową w budownictwie skutkuje karą:

• upomnienia
• upomnienia oraz nałożeniem obowiązku ponownego złożenia, w wyznaczonym terminie, egzaminu na uprawnienia budowlane
• zakazem wykonywania samodzielnej funkcji technicznej w budownictwie, na okres od roku do 5 lat, wraz z obowiązkiem ponownego zaliczenia egzaminu na uprawnienia budowlane.

Zakaz wykonywania samodzielnej funkcji technicznej to najsurowsza kara. Nakłada się ją w przypadku znacznego społecznego niebezpieczeństwa czynu bądź w sytuacji, gdy osoba pomimo dwukrotnego upomnienia ponownie dopuściła się czynu, powodującego odpowiedzialność zawodową lub uchyla się od złożenia nakazanego egzaminu.

Postępowanie w sprawie odpowiedzialności zawodowej w budownictwie

W sprawach odpowiedzialności zawodowej w budownictwie orzekają organy samorządu zawodowego.

Postępowanie wszczyna się na wniosek organu nadzoru budowlanego, właściwego dla miejsca popełnienia czynu lub stwierdzającego popełnienie czynu, złożony po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego.

Wniosek o wszczęcie postępowania powinien zawierać określenie zarzucanego czynu, uzasadnienie faktyczne i prawne oraz wskazanie dowodów.

Informacja o ukaraniu z tytułu odpowiedzialności zawodowej w budownictwie

Dane identyfikujące decyzję o ukaraniu z tytułu odpowiedzialności zawodowej w budownictwie oraz dane dotyczące osoby ukaranej podlegają wpisowi do centralnego rejestru ukaranych z tytułu odpowiedzialności zawodowej w budownictwie (do systemu E-CRUB).

Na wniosek ukaranego możliwe jest orzeczenie o zatarciu kary, jeśli spełnione są określone w ustawie przesłanki. Warunkiem zatarcia kary jest zgodne z przepisami wykonywanie samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie przez okres:

• 2 lat – w przypadku kary upomnienia
• 3 lat w przypadku kary upomnienia oraz konieczności ponownego zdania egzaminu
• 5 lat w przypadku kary zakazu wykonywania samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie.

Zatarcie kary podlega odnotowaniu w centralnym rejestrze ukaranych z tytułu odpowiedzialności zawodowej w budownictwie.

Fot. Freepik