Kierownik budowy – zakres obowiązków

Kierownik budowy jest według przepisów prawa budowlanego jednym z czterech uczestników procesu budowlanego, obok inwestora, projektanta i inspektora nadzoru inwestorskiego.

Kiedy trzeba zatrudnić kierownika budowy?

Wszystkie inwestycje, dla których wymagane jest uzyskanie pozwolenia na budowę, muszą być realizowane pod nadzorem kierownika budowy.

Dodatkowo obecności kierownika budowy wymaga budowa:

• wolnostojących budynków mieszkalnych jednorodzinnych, których obszar oddziaływania mieści się w całości na działce lub działkach, na których zostały zaprojektowane
• wolnostojących parterowych budynków stacji transformatorowych oraz kontenerowych stacji transformatorowych o powierzchni zabudowy do 35m2
• instalacji zbiornikowych na gaz płynny z pojedynczym zbiornikiem o pojemności do 7m3, przeznaczonych do zasilania instalacji gazowych w budynkach mieszkalnych jednorodzinnych
• sieci elektroenergetycznych o napięciu znamionowym do 1kV włącznie, wodociągowych, kanalizacyjnych, cieplnych, telekomunikacyjnych, gazowych o ciśnieniu roboczym nie wyższym niż 0,5 MPa

Wszelkie pozostałe budowy nie wymagają nadzoru kierownika budowy.

Kto może zostać kierownikiem budowy?

Kierownikiem budowy może zostać inżynier budownictwa lub architektury. Ponadto musi odbyć przynajmniej 2-letnią praktykę na budowie pod opieką osoby posiadającej uprawnienia budowlane. Dopiero wtedy może przystąpić do egzaminu w Polskiej Izbie Inżynierów Budownictwa. Po uzyskaniu pozytywnego wyniku wydawane są uprawnienia do kierowania robotami budowlanymi. Wpis do Centralnego Rejestru Osób Posiadających Uprawnienia Budowlane pozwala pełnić samodzielnie funkcję kierownika budowy.

Przejęcie obowiązków przez kierownika budowy

Przejęcie obowiązków następuje w drodze oświadczenia, które inwestor dołącza do zawiadomienia odpowiedniego organu (powiatowego lub wojewódzkiego inspektora nadzoru budowlanego) o terminie rozpoczęcia robót budowlanych (najpóźniej na 7 dni przed zamierzonym terminem), na które to roboty jest wymagane pozwolenie na budowę.

Obowiązki kierownika budowy

Kierownik budowy przejmuje pełną odpowiedzialność za realizację robót i przebieg procesu budowy. Konkretne prace de facto przeprowadza wykonawca, wynajęta firma budowlana, ale to kierownik budowy sprawuje pieczę nad poprawnością wykonania tych prac, ich przebiegiem zgodnie ze sztuką budowlaną, jakością wbudowanych materiałów, aby zagwarantować bezpieczeństwo użytkowania stawianej budowli.

W pierwszej kolejności kierownik przejmuje od inwestora teren budowy, czyli przestrzeń, w której prowadzone są roboty budowlane wraz z przestrzenią zajmowaną przez urządzenia zaplecza budowy. Wiąże się to z podpisaniem przez obie strony protokołu, z którego wynika kto, gdzie i kiedy dokonał czynności przekazania terenu oraz jakie ewentualne uwagi zgłaszają uczestnicy tej czynności.

Przejęcie terenu budowy pozwala na rozpoczęcie prac budowlanych.

Do obowiązków kierownika budowy należeć będzie:

• prawidłowe wytyczenie obiektu na nieruchomości
• podejmowanie niezbędnych działań uniemożliwiających wstęp na budowę osobom nieupoważnionym
• realizacja zaleceń wpisanych do dziennika budowy (kierownik budowy nie ma obowiązku się do nich stosować, jeśli są one sprzeczne z prawem lub z zasadami wiedzy technicznej)
• prowadzenie dokumentacji budowy
• organizowanie budowy
• współpraca z kierownikiem robót, generalnym wykonawcą, inwestorem oraz innymi uczestnikami procesu inwestycyjnego
• kierowanie budową zgodnie z projektem lub pozwoleniem na budowę i przepisami prawa
• koordynowanie zadań zapobiegających zagrożeniom bezpieczeństwa i ochrony zdrowia
• wstrzymanie robót budowlanych w przypadku stwierdzenia możliwości powstania zagrożenia oraz bezzwłoczne zawiadomienie o tym właściwego organu
• przechowywanie dokumentów stanowiących podstawę wykonywania robót budowlanych oraz udostępniania ich na żądanie uprawnionych organów
• zgłaszanie inwestorowi do sprawdzenia lub odbioru wykonanych robót ulegających zakryciu bądź zanikających
• zgłaszanie inwestorowi propozycji zmian w rozwiązaniach projektowych, jeżeli miałyby one zwiększyć bezpieczeństwo robót lub usprawnić budowę domu
• zapewnienie dokonania wymaganych przepisami lub ustalonych w umowie prób i sprawdzeń instalacji, urządzeń technicznych i przewodów kominowych przed zgłoszeniem obiektu budowlanego do odbioru
• przygotowanie dokumentacji powykonawczej obiektu budowlanego
• zgłoszenie obiektu budowlanego do odbioru (przez dokonanie odpowiedniego wpisu w dzienniku budowy)
• uczestniczenie w czynnościach odbioru i zapewnienie usunięcia wad, jeżeli takie zostały stwierdzone.

Kierownik budowy musi być obecny na każdym etapie budowy – od momentu rozpoczęcia prac budowlanych do chwili oddania obiektu do użytkowania. Nie musi być na budowie codziennie. Przyjeżdża na wezwania lub z własnej inicjatywy, pozostaje w kontakcie z szefem ekipy wykonawczej.

Dokumentacja budowy – obowiązek kierownika budowy

Prowadzenie dokumentacji budowy obejmuje zadbanie o skompletowanie i przechowywanie takich dokumentów, jak:

• pozwolenie na budowę
• projekt budowlany
• dziennik budowy
• protokoły odbiorów częściowych i końcowych
• rysunki i opisy służące realizacji obiektu
• operaty geodezyjne i książkę obmiarów
• dziennik montażu (w przypadku realizacji obiektów metodą montażu).

Odpowiedzialność kierownika budowy

Kierownik budowy ponosi pełną odpowiedzialność karną i cywilną za ewentualne błędy i usterki pojawiające się w podczas realizacji inwestycji. Odpowiedzialność dotyczy wszystkich aspektów budowy – technicznych, prawnych i organizacyjnych.

Konsekwencją niedbałego wykonywania obowiązków, spowodowania zagrożenia zdrowia lub życia ludzi lub spowodowania znacznych szkód materialnych lub szkód na środowisku kierownik budowy może zostać ukarany:

• karą upomnienia
• upomnieniem oraz nałożeniem obowiązku ponownego zdania egzaminu na uprawnienia budowlane
• zakazem wykonywania samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie maksymalnie do 5 lat oraz koniecznością ponownego zaliczenia egzaminu na uprawnienia budowlane.

Może także zostać pociągnięty do odpowiedzialności na podstawie kodeksu cywilnego, a w przypadku rażących uchybień oraz znaczących skutków również odpowiedzialności karnej.

W związku z ryzykiem zawodowym osoba pełniąca tę funkcję musi posiadać ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej, przy czym minimalna suma gwarancyjna powinna wynosić 50.000 euro.

Zmiana kierownika budowy

Na różnych etapach budowy pracami może zarządzać inny kierownik. Nie ma jednak możliwości, aby w tym samym czasie pieczę nad budową sprawowało dwóch kierowników. Kierownik budowy może w każdej chwili zrezygnować z pełnionej przez siebie funkcji.

Zmiana kierownika budowy wymaga odnotowania tego faktu w dzienniku budowy z określeniem stanu zaawansowania robót oraz zabezpieczenia terenu budowy a także bezzwłocznego zawiadomienia właściwego miejscowo powiatowego inspektoratu nadzoru budowlanego.

Przejęcie obowiązków przez nowego kierownika budowy odbywa się poprzez sporządzenie protokołu. Deklaracja nowego kierownika budowy powinna zawierać oświadczenie o:

• przejęciu obowiązków związanych z kierowaniem pracami budowlanymi,
• sporządzeniu planu ochrony zdrowia i bezpieczeństwa,
• znajomości przepisów prawnych nt. danych robót budowlanych,
• świadomości odpowiedzialności za pełnienie funkcji kierownika budowy,
• posiadanych uprawnieniach.

fot. Freepik