Kruszywa - rodzaje i zastosowania

Do kruszyw zaliczamy m.in.:

• piasek
• żwir
• pospółkę (piasek łączony ze żwirem)
• grys
• tłuczeń
• kliniec
• otoczaki

Rodzaje kruszyw budowlanych

Zależnie od przyjętych kryteriów wyróżnić można różne rodzaje kruszyw do betonu.

Kruszywa - pochodzenie

W zależności od ich pochodzenia wyróżniamy kruszywa:

• naturalne
• sztuczne

Kruszywa naturalne pochodzą ze skał, powstały w wyniku ich erozji bądź przez mechaniczne rozkruszenie skał. Pozyskiwane są w kopalniach lub kamieniołomach z takich skał jak granity, sjenity, dolomity, wapienie, marmury, piaskowce. Wśród rodzajów kruszyw naturalnych wskazać można żwiry i piaski.

Kruszywa sztuczne także pochodzą od naturalnych minerałów, jednak poddane są obróbce termicznej bądź innej modyfikacji, dzięki czemu uzyskiwany jest np. gralit, pollytag, autoklawizowany pregran, naparzany cegran, keramzyt czy glinoporyt lub stanowią materiał recyklingowy, np. gruz ceglany lub betonowy.

Kruszywa - rozdrobnienie

W zależności od stopnia wymaganego rozdrobnienia dokonuje się podziału na:

• kruszywa łamane – poddawane są mechanicznemu rozdrabnianiu litych skał, co pozwala uzyskać grys, kamień łamany, tłuczeń czy mączkę
• kruszywa niekruszone – gotowe do wykorzystania po wydobyciu

Kruszywa - rozmiar ziaren

Uwzględniając rozmiar ziaren, tzw. ziarnistość kruszywa, mamy:

• kruszywa drobne – o wielkości ziaren mniejszych lub równych 4 mm, np. piaski
• kruszywa grube – o wielkości ziaren większej od 4 mm, np. żwir
• kruszywa o ciągłym uziarnieniu – są mieszanką kruszyw drobnych i grubych
• kruszywa „wypełniacze” – kruszywa, które mogą przejść przez sito 0,063 mm
• kruszywa naturalne – kruszywa pochodzenia rzecznego i lodowcowego o ziarnach wielkości od 0 do 8 mm

Kruszywa - gęstość

Biorąc pod uwagę stosunek masy kruszyw do ich objętości, czyli gęstość, rozróżniamy kruszywa:

• lekkie – gęstość mniejsza niż 1800 kg/m3
• zwykłe – gęstość od 1800 kg/m3 do 3000 kg/m3
• ciężkie – gęstość większa niż 3000 kg/m3

Zastosowanie kruszyw

Jak już wspomniano, kruszywa stanowią zarówno składnik materiałów budowlanych – to choćby główny komponent betonu czy mieszanek mineralno-asfaltowych układanych na drogach. Z nich wykonuje się zaprawy budowlane, kleje wykorzystywane w budownictwie, materiały do produkcji prefabrykatów. Z kruszyw powstają pustaki czy dachówki betonowe.

Przy pomocy kruszyw przygotowuje się podłoże pod wzniesienie obiektu inżynieryjnego. Dzięki nim zwiększa się nośność gruntu i równomiernie rozprowadza nacisk na podłoże.

Kruszywa wykorzystywane są do wykonywania korpusu drogi i jej poszczególnych warstw.

Są przydatne przy pracach melioracyjnych i wykonywaniu odwodnień.

Wykorzystuje się je do wykonania podłoża pod układanie elementów infrastruktury przesyłowej.

Stanowią materiał izolacyjny.

Kruszywa łamane są też wykorzystywane jako kamienie dekoracyjne do wypełniania przestrzeni ogrodowej, utwardzenia podjazdu czy ścieżki ogrodowej.

Gruz ceglany znajduje zastosowanie jako utwardzenie słabonośnych gruntów, gruntowych dróg dojazdowych, czy podkład kortów, boisk, bieżni.

Na rynku dostępnych jest wiele rodzajów kruszyw. Wyróżniają się stopniem rozdrobnienia, a tym samym innymi cechami i właściwościami. Oferowane są mieszanki wybranych kruszyw mające konkretne zastosowania i przeznaczenia.

Pozyskiwanie kruszyw

Krótki film przybliży proces wydobycia i przygotowania kruszyw do wykorzystania ich zgodnie z przeznaczeniem.