Zabezpieczenia umów w budownictwie

Istnieje wiele instrumentów prawnych, chroniących strony umowy. Stosowane są kary umowne, zastawy, poręczenia. Jednak wyegzekwowanie odpowiedzialności z ich tytułu najczęściej wymaga drogi sądowej, a co za tym idzie, bardzo rozciąga się w czasie.
Gwarancja bankowa lub ubezpieczeniowa
Szybkim i skutecznym sposobem zabezpieczenia jest gwarancja bankowa lub ubezpieczeniowa. Obowiązek przeniesienia ewentualnego zobowiązania przenoszony jest na gwaranta, czyli bank lub zakład ubezpieczeń. Gwarant spełnia określone świadczenie pieniężne w przypadku zajścia określonych w gwarancji warunków bez potrzeby wszczynania postępowania sądowego oraz przy zachowaniu niewielkich wymagań formalnych.
Rodzaje gwarancji
Wyróżnia się dwa rodzaje gwarancji:
- warunkowe
- bezwarunkowe
Ta pierwsza wypłacana jest po zweryfikowaniu, czy został spełniony warunek określony w dokumencie gwarancji. Badany jest zarówno rezultat wynikający z umowy o roboty budowlane, jak i formalne podstawy żądania. Gwarant może wymagać przedłożenia pewnych dokumentów, np. potwierdzenia odbioru wezwania do zapłaty, oświadczenia o odstąpieniu od umowy, ekspertyzy osoby trzeciej potwierdzającej naruszenie warunków umowy, zweryfikowania terminowości wykonania prac, ich zgodności z dokumentacją projektową. Może się zatem pojawić szereg przesłanek, które nie uchronią zleceniobiorcy i zablokują wypłatę świadczeń.
Gwarancja bezwarunkowa nie nakłada obowiązku udowadniania uchybień po stronie kontrahenta, wypłacana jest od razu na żądanie beneficjenta. Jednocześnie podnosi ryzyko nieuzasadnionego użycia gwarancji.
Biorąc pod uwagę beneficjentów gwarancji, funkcjonują także:
- gwarancje na rzecz inwestorów
- gwarancje na rzecz wykonawców
Inwestor może gwarancją zabezpieczyć zwrot zapłaconej wykonawcy zaliczki, usunięcie wad i usterek w terminie czy dobre wykonanie umowy, czyli terminowość i kompletność robót.
Z kolei wykonawca uzyskuje gwarancję płatności wynagrodzenia. Może mieć ona formę gwarancji bankowej, ubezpieczeniowej, akredytywy bankowej lub poręczenia banku udzielonego na zlecenie inwestora.
Zdarza się często, że ten instrument – żądanie gwarancji zapłaty - wykorzystywany jest przez wykonawców jako pretekst do zerwania dalszej współpracy, gdyż wykonywanie umowy przestaje się opłacać. Jeśli bowiem inwestor nie udzieli gwarancji w terminie 45 dni, wykonawca może odstąpić od umowy ze skutkiem na dzień złożenia oświadczenia o odstąpieniu od umowy.
Kaucja gwarancyjna
Innym instrumentem zabezpieczającym inwestora jest kaucja gwarancyjna. Polega na zatrzymaniu części wynagrodzenia wykonawcy do czasu ostatecznego odbioru robót budowlanych. Wraz z postępem prac, podpisaniu kolejnych protokołów odbioru kaucja jest sukcesywnie uwalniana. Istotne jest ustalenie, jaka kwota zablokowana będzie kaucją oraz na jaki czas. Należy doprecyzować termin zwolnienia kaucji z uwagi na 3-letni okres przedawnienia roszczeń z tytułu umowy o roboty budowlane.
Kaucja gwarancyjna jest narzędziem dyscyplinującym terminowość wykonawcy, może jednak negatywnie wpływać na jego płynność finansową.
Wykonanie zastępcze
Klauzula wykonania zastępczego pozwala na zlecenie przez inwestora wykonania niewykonanych lub niewłaściwie wykonanych prac podmiotowi trzeciemu. Zanim ten środek zabezpieczający będzie użyty, konieczne jest uprzednie wezwanie wykonawcy do zmiany sposobu realizacji robót i wskazanie mu w tym celu innego terminu. Dopiero po bezskuteczności takich działań możliwe jest wykonanie zastępcze.
Instrument ten zabezpiecza inwestora, umożliwiając niezakłóconą realizację inwestycji.
***
Jak widać dostępnych jest kilka różnorodnych narzędzi, stanowiących ochronę dla wykonawcy lub inwestora. Choć każdy z tych instrumentów wywodzi się z regulacji kodeksowych, każdorazowo zapisy umowne należy dostosowywać do charakteru prac, potrzeb stron, szczególnych warunków związanych z daną inwestycją, aby zapewnić stronom możliwości wywiązania się z podjętych zobowiązać, ale też zagwarantować prostotę dochodzenia swoich roszczeń.
Treści powiązane

Domy prefabrykowane

Zrównoważony rozwój w budownictwie

Proces produkcji kostki brukowej

Budowa Zakopianki

Posadzki żywiczne – rodzaje, właściwości, zastosowania

Posadzki anhydrytowe

Jak kupić beton towarowy?

What’s up doc? - wywiad z dr inż. Krzysztofem Poganem, właścicielem firmy KP-Project

Rynek inwestycji – budowa dróg w Polsce 2022-2023

Prefabrykowany most – ze Szczecina do Danii

Agresja chemiczna wody względem betonu

Impregnacja kostki brukowej

Osiedle z prefabrykatów w Toruniu

Nowoczesne ogrzewanie domu – kolektory słoneczne, pompy ciepła, fotowoltaika

Pielęgnacja betonu

Rodzaje i zastosowanie cementów

Druk 3D w budownictwie

Rozwój budownictwa prefabrykowanego

Branża budowlana a ryzyko upadłości firm 2022-2023

Zastosowanie węzłów betoniarskich

Popiół lotny – dodatek do betonu

Beton podwodny

Sytuacja rynku budowlanego

Środki antyadhezyjne i ich rola

Betonowanie zimą

Odwierty rdzeniowe – badanie konstrukcji

Czy warto ogrzewać dom pompą ciepła?

Nowe prawo budowlane w 2023 roku

Kruszywa - rodzaje i zastosowania

Podłoga z betonu

Nawierzchnie betonowe czy asfaltowe?

Jaki cement budowlany wybrać i jak go stosować?

Dom pasywny

Moje ciepło – program dofinansowania pomp ciepła

Concretete Roads 2023 - „Betonowe drogi do zielonego świata”

Domy z drewna – jak się w nich mieszka?

Domieszki do betonu – co warto wiedzieć?

Fotowoltaika w domu i firmie

Rynek pracy w budownictwie

Rekuperacja czy wentylacja grawitacyjna?

Kryzys na rynku kredytów hipotecznych

Projekt domu – gotowy czy indywidualny?

Beton wyrobem budowlanym

Zielone budownictwo

Wyroby wibroprasowane

Dokumentacja powykonawcza

Zakładowa Kontrola Produkcji

Naprawa betonu

Klasy betonu
Ograniczenia CO2 w produkcji cementu

Rodzaje stropów

Domieszki do betonu

Świadectwo energetyczne budynku w 2023 roku - zmiana przepisów

Geopolimery – beton nowej generacji

Beton posadzkowy

Jak rysuje się przyszłość branży prefabrykacyjnej?

Beton zwykły kontra beton towarowy

Budowa terminalu LNG w Świnoujściu

Projektowanie mieszanki betonowej

Budowa ścian – przegląd materiałów

Kostka brukowa – rodzaje

Badanie betonów

Autoklawizowany beton komórkowy

Budowa tunelu w Świnoujściu

Włókna do betonu

Technologia BIM w projektowaniu i budowaniu

Elementy prefabrykowane w budownictwie wielorodzinnym

Certyfikacja betonu towarowego

Cement ekologiczny

Budynki inteligentne

Budowa tunelu w ciągu drogi S19

Pompy do betonu

Czym pokryć dach? – przegląd materiałów
