Zabezpieczenia umów w budownictwie

Istnieje wiele instrumentów prawnych, chroniących strony umowy. Stosowane są kary umowne, zastawy, poręczenia. Jednak wyegzekwowanie odpowiedzialności z ich tytułu najczęściej wymaga drogi sądowej, a co za tym idzie, bardzo rozciąga się w czasie.
Gwarancja bankowa lub ubezpieczeniowa
Szybkim i skutecznym sposobem zabezpieczenia jest gwarancja bankowa lub ubezpieczeniowa. Obowiązek przeniesienia ewentualnego zobowiązania przenoszony jest na gwaranta, czyli bank lub zakład ubezpieczeń. Gwarant spełnia określone świadczenie pieniężne w przypadku zajścia określonych w gwarancji warunków bez potrzeby wszczynania postępowania sądowego oraz przy zachowaniu niewielkich wymagań formalnych.
Rodzaje gwarancji
Wyróżnia się dwa rodzaje gwarancji:
- warunkowe
- bezwarunkowe
Ta pierwsza wypłacana jest po zweryfikowaniu, czy został spełniony warunek określony w dokumencie gwarancji. Badany jest zarówno rezultat wynikający z umowy o roboty budowlane, jak i formalne podstawy żądania. Gwarant może wymagać przedłożenia pewnych dokumentów, np. potwierdzenia odbioru wezwania do zapłaty, oświadczenia o odstąpieniu od umowy, ekspertyzy osoby trzeciej potwierdzającej naruszenie warunków umowy, zweryfikowania terminowości wykonania prac, ich zgodności z dokumentacją projektową. Może się zatem pojawić szereg przesłanek, które nie uchronią zleceniobiorcy i zablokują wypłatę świadczeń.
Gwarancja bezwarunkowa nie nakłada obowiązku udowadniania uchybień po stronie kontrahenta, wypłacana jest od razu na żądanie beneficjenta. Jednocześnie podnosi ryzyko nieuzasadnionego użycia gwarancji.
Biorąc pod uwagę beneficjentów gwarancji, funkcjonują także:
- gwarancje na rzecz inwestorów
- gwarancje na rzecz wykonawców
Inwestor może gwarancją zabezpieczyć zwrot zapłaconej wykonawcy zaliczki, usunięcie wad i usterek w terminie czy dobre wykonanie umowy, czyli terminowość i kompletność robót.
Z kolei wykonawca uzyskuje gwarancję płatności wynagrodzenia. Może mieć ona formę gwarancji bankowej, ubezpieczeniowej, akredytywy bankowej lub poręczenia banku udzielonego na zlecenie inwestora.
Zdarza się często, że ten instrument – żądanie gwarancji zapłaty - wykorzystywany jest przez wykonawców jako pretekst do zerwania dalszej współpracy, gdyż wykonywanie umowy przestaje się opłacać. Jeśli bowiem inwestor nie udzieli gwarancji w terminie 45 dni, wykonawca może odstąpić od umowy ze skutkiem na dzień złożenia oświadczenia o odstąpieniu od umowy.
Kaucja gwarancyjna
Innym instrumentem zabezpieczającym inwestora jest kaucja gwarancyjna. Polega na zatrzymaniu części wynagrodzenia wykonawcy do czasu ostatecznego odbioru robót budowlanych. Wraz z postępem prac, podpisaniu kolejnych protokołów odbioru kaucja jest sukcesywnie uwalniana. Istotne jest ustalenie, jaka kwota zablokowana będzie kaucją oraz na jaki czas. Należy doprecyzować termin zwolnienia kaucji z uwagi na 3-letni okres przedawnienia roszczeń z tytułu umowy o roboty budowlane.
Kaucja gwarancyjna jest narzędziem dyscyplinującym terminowość wykonawcy, może jednak negatywnie wpływać na jego płynność finansową.
Wykonanie zastępcze
Klauzula wykonania zastępczego pozwala na zlecenie przez inwestora wykonania niewykonanych lub niewłaściwie wykonanych prac podmiotowi trzeciemu. Zanim ten środek zabezpieczający będzie użyty, konieczne jest uprzednie wezwanie wykonawcy do zmiany sposobu realizacji robót i wskazanie mu w tym celu innego terminu. Dopiero po bezskuteczności takich działań możliwe jest wykonanie zastępcze.
Instrument ten zabezpiecza inwestora, umożliwiając niezakłóconą realizację inwestycji.
***
Jak widać dostępnych jest kilka różnorodnych narzędzi, stanowiących ochronę dla wykonawcy lub inwestora. Choć każdy z tych instrumentów wywodzi się z regulacji kodeksowych, każdorazowo zapisy umowne należy dostosowywać do charakteru prac, potrzeb stron, szczególnych warunków związanych z daną inwestycją, aby zapewnić stronom możliwości wywiązania się z podjętych zobowiązać, ale też zagwarantować prostotę dochodzenia swoich roszczeń.
Treści powiązane

Impregnacja kostki brukowej

Kostka brukowa – rodzaje

Rynek budowlany 2022 – raport Spectis

Dom pasywny

Nawierzchnie betonowe czy asfaltowe?

Fotowoltaika w domu i firmie

Zakładowa Kontrola Produkcji

Jaki cement budowlany wybrać i jak go stosować?

Klasy betonu

Popiół lotny – dodatek do betonu

Budowa tunelu w Świnoujściu

Rodzaje i zastosowanie cementów

Badanie betonów

Jak kupić beton towarowy?

Środki antyadhezyjne i ich rola

Budynki inteligentne

Concretete Roads 2023 - „Betonowe drogi do zielonego świata”

Projekt domu – gotowy czy indywidualny?

Beton zwykły kontra beton towarowy

Agresja chemiczna wody względem betonu

Rekuperacja czy wentylacja grawitacyjna?

Beton podwodny

Sytuacja rynku budowlanego

Zrównoważony rozwój w budownictwie

Rynek pracy w budownictwie

Domieszki do betonu

Domy prefabrykowane

Wyroby wibroprasowane

Rodzaje stropów

Autoklawizowany beton komórkowy

Beton wyrobem budowlanym

Rozwój budownictwa prefabrykowanego

Osiedle z prefabrykatów w Toruniu

Kryzys na rynku kredytów hipotecznych

Czym pokryć dach? – przegląd materiałów

Nowe prawo budowlane w 2023 roku

Geopolimery – beton nowej generacji

Nowoczesne ogrzewanie domu – kolektory słoneczne, pompy ciepła, fotowoltaika

Pompy do betonu

Certyfikacja betonu towarowego

Zastosowanie węzłów betoniarskich

Kruszywa - rodzaje i zastosowania

Proces produkcji kostki brukowej

Włókna do betonu

Projektowanie mieszanki betonowej

Dokumentacja powykonawcza

Domieszki do betonu – co warto wiedzieć?

Budowa ścian – przegląd materiałów

Posadzki żywiczne – rodzaje, właściwości, zastosowania

Budowa terminalu LNG w Świnoujściu

Odwierty rdzeniowe – badanie konstrukcji
Ograniczenia CO2 w produkcji cementu

Podłoga z betonu

Posadzki anhydrytowe

Zielone budownictwo

Świadectwo energetyczne budynku w 2023 roku - zmiana przepisów

Pielęgnacja betonu

Beton posadzkowy

What’s up doc? - wywiad z dr inż. Krzysztofem Poganem, właścicielem firmy KP-Project

Jak rysuje się przyszłość branży prefabrykacyjnej?

Budowa tunelu w ciągu drogi S19

Prefabrykowany most – ze Szczecina do Danii

Rynek inwestycji – budowa dróg w Polsce 2022-2023

Druk 3D w budownictwie

Budowa Zakopianki

Cement ekologiczny

Moje ciepło – program dofinansowania pomp ciepła

Czy warto ogrzewać dom pompą ciepła?

Betonowanie zimą

Naprawa betonu

Domy z drewna – jak się w nich mieszka?

Elementy prefabrykowane w budownictwie wielorodzinnym

Branża budowlana a ryzyko upadłości firm 2022-2023
